Verbum

адцяга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Разм.

1. Доўга пранасіць адзенне, абутак. Пяць гадоў адцягаў боты.

2. Адцягнуць у некалькі заходаў. Адцягаць галлё ўбок.

адця́гванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. адцягваць.

адця́гвацца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да адцягнуцца.

2. Зал. да адцягваць.

адця́гваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да адцягнуць.

адця́гненасць, ‑і, ж.

Уласцівасць адцягненага (у 2 знач.); абстрактнасць.

адцягне́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. адцягнуць (у 5 знач.).

2. Мысленнае вылучэнне і адасабленне адзнак якіх‑н. канкрэтных аб’ектаў; абстрагаванне, абстракцыя.

адця́гнены, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад адцягнуць.

2. у знач. прым. Які мае адносіны да абстракцыі; атрыманы шляхам абстракцыі. Адцягненае паняцце. // Заснаваны на абстракцыі, які карыстаецца метадам абстракцыі. Адцягненае мысленне. Адцягненае ўяўленне. // Далёкі ад штодзённага жыцця, ад рэчаіснасць не звязаны з ёю. Адцягнены вобраз.

адця́гнуты, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад адцягнуць.

адцягну́цца, ‑цягнуся, ‑цягнешся, ‑цягнецца; зак.

1. Павольна адысці, ад’ехаць убок. Абоз адцягнуўся ад вёскі.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адвіснуць пад цяжарам. Галіна аднаго дрэва на самай дарозе адцягнулася ўніз. Чорны.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адкласціся на пазнейшы час. Ад’езд адцягнуўся. □ [Люба] узрадавалася .. званку: нехта ідзе, і хоць на Нейкі час адцягнецца немінуча-непрыемная размова. Марціновіч.

адцягну́ць, ‑цягну, ‑цягнеш, ‑цягне; зак., што.

1. Адсунуць, перамясціць цягнучы; адвесці ўбок. Адцягнуць курок. □ [Аксіння] кінулася было да распасцёртай постаці на падлозе, але яе груба адцягнулі назад, да дзвярэй. Лынькоў. Жанчына падбегла, схапіла дзіця за ручку і скоранька адцягнула ўбок. Скрыган.

2. Пацягнуўшы, напяць; пацягнуць. Адцягнуць шнур. // Цягнучы, выклікаць пачуццё болю. Адцягнуць руку.

3. Падоўжыць каваннем; зрабіць танчэйшым. Адцягнуць болт. Адцягнуць касу. // Зрабіць даўжэйшым; выцягнуць. — А ў цябе вушы маці адцягнула! — не стрымаў абразы Сярожа. — Таму і доўгія. Ваданосаў.

4. Якімі‑н. дзеяннямі прымусіць змяніць напрамак руху ў свой бок; адвесці. Адцягнуць сілы ворага. □ Нашай групе трэба было адцягнуць на сябе агонь праціўніка, пакуль асноўныя часці, хаваючыся за будынкамі вёскі, наблізяцца з супрацьлеглага боку і пойдуць на штурм. Карпюк.

5. перан. Адхіліць думкі, увагу і пад. ад чаго‑н., прымусіць забыцца пра што‑н. Гэтыя размовы мелі тую карысць, што на некаторы час адцягнулі думкі хлопцаў ад голаду. Маўр. Заўважыўшы чалавека, .. [ласіха] не будзе ўцякаць, як заўсёды, а, наадварот, выйдзе наперад, пакажацца яму на вочы і пастараецца адцягнуць увагу ад таго месца, дзе яна схавала сваё дзіця. В. Вольскі.

6. перан. Перанесці на пазнейшы час, адкласці на потым. Аратыя як разышліся, дык адцягнулі полудзень, і да паўдня скрозь ралля адно чарнела ўся спрэс роўная, без межаў. Чорны.

•••

Голасу не адцягнуць — не мець сілы ўголас сказаць што‑н.

За вушы не адцягнеш — пра вельмі смачную яду.