Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

лато́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да латка (у 1 знач.). Латочны гандаль. // Які прадаецца з латка. Латочны тавар.

латру́га, ‑і, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑рузе, Т ‑ай (‑аю), ж.

Разм. лаянк. Лодар, гультай; п’яніца. [Дземідзенка:] — Такі ўжо, скажу вам, латруга, не паспее падняцца з пасцелі — падавай гарэлку. Асіпенка.

лату́к, ‑у, м.

1. Пустазелле сямейства складанакветных з дробнымі бледна-жоўтымі кветкамі, сабранымі ў суквецце (выкарыстоўваецца ў медыцыне).

2. Травяністая агародная расліна, лісце якой ужываецца ў ежу ў сырым выглядзе — від салаты.

[Лац. Lactuca.]

лату́кавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да латуку. Латукавае лісце. // Які здабываецца з латуку. Латукавая кіслага.

лату́невы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да латуні. // Зроблены з латуні. Латуневая трубка. Латуневая пасуда.

лату́нны, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і латуневы.

лату́нь, ‑і, ж.

Сплаў медзі з цынкам (іншы раз з прымессю волава, алюмінію, марганцу).

[Ням. Latun.]

лату́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.

Абл.

1. Невялікая гліняная пасудзіна, місачка з загнутымі ўнутр краямі. Паліваная латушка. □ Па камандзе дзеда лыжкі бралі, з адной міскі ці латушкі чэрпалі. Калачынскі.

2. Жаночая світка. Шылі латушку з даматканага сукна, белага, чорнага або шэрага. «Помнікі».

ла́ты, ‑аў і лат; адз. няма.

Металічныя даспехі, якія ў старажытнасці засцерагалі воіна ад удараў халоднай зброі, а ў сярэднія вякі — і ад агнястрэльнай зброі. Уздоўж калідора, уперамешку з закутымі ў латы рыцарамі, стаялі вялікія пальмы. Рамановіч.

латынізава́ны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад латынізаваць.