Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

ла́таны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад латаць.

2. у знач. прым. Які мае латкі, залатаны. Перад.. [Лідай] стаяў невысокі чалавек у латанай вопратцы. Новікаў.

•••

Бядой латаны — вельмі бедны.

латарэ́йны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да латарэі. Латарэйны білет.

латарэ́я, ‑і, ж.

Розыгрыш рэчаў і грашовых сум па білетах. Выйграць у латарэю. □ Білеты латарэі атрымліваў той, хто даваў згоду выступіць у святочным канцэрце. Савіцкі.

[Іт. lotteria.]

лататы́,

У выразе: даць (задаць) лататы гл. даць.

ла́тацца, ‑аецца; незак.

Зал. да латаць.

ла́таць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.

Зашываць, ставіць латкі на што‑н. Латаць бялізну. Латаць камеру. □ Маці сядзела каля акна і латала кашулю. Чорны. Стары быў дома і латаў дзіравыя мяшкі. Васілеўская.

ла́тачка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.

Разм. Памянш. да лата ​1.

латашы́ць, ‑ташу, ‑тошыш, ‑тошыць; незак., каго-што.

Разм.

1. Ірваць без разбору, псуючы і спусташаючы. Латашыць яблыкі. Латашыць суседскі гарох. □ Мы латашылі ўсё, што трапляла пад руку: бручку, моркву, цыбулю, часнок, памідоры. С. Александровіч.

2. Знішчаць, з’ядаючы і топчучы. Латошаць коні канюшыну. // Спусташаць. Рыгор з Паўлам накіраваліся ў лес. — Латошаць лес, як траву! — пашкадаваў Павал. — Што ж, лес сякуць — трэскі ля[ця]ць! Гартны. // Рабаваць. Латашыць чужыя клункі.

3. перан. Біць, лупцаваць. Як скоціцца .. [дзед], як пагоніцца за хлопцамі, як пачне латашыць кульбаю! Колас.

латві́ец,

гл. латвійцы.

латві́йка,

гл. латвійцы.