Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

максіма́льны, ‑ая, ‑ае.

Самы большы сярод іншых, найбольшы; проціл. мінімальны. Максімальная колькасць. Максімальная глыбіня. Максімальнае напружанне. □ [Лётчык] пайшоў на поўдзень па простай лініі на максімальнай хуткасці. Алешка.

[Ад лац. maximus — найбольшы.]

ма́ксімум, ‑у, м.

1. Найбольшая велічыня, колькасць чаго‑н.; проціл. мінімум. Затраціць максімум энергіі.

2. у знач. прысл. Самае большае; не больш як. Засталося прайсці максімум пяць кіламетраў.

3. у знач. нязм. прым. (ставіцца пасля азначаемага слова). Тое, што і максімальны. Праграма-максімум.

[Лац. maximum — найбольшае.]

ма́ксі-спадні́ца, ‑ы, ж.

Вельмі доўгая спадніца; проціл. міні-спадніца.

макулату́ра, ‑ы, ж., зб.

1. Друкарскі брак — невыразна надрукаваныя, запэцканыя лісты. // Непрыгодная папера, кнігі, прызначаныя для перапрацоўкі на папяровых фабрыках.

2. перан. Бяздарныя, не маючыя ніякай вартасці літаратурныя творы.

[Ням. Makulatur ад лац. maculare — пэцкаць.]

макулату́рны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да макулатуры (у 1 знач.). Макулатурная маса.

2. перан. Які з’яўляецца макулатурай (у 2 знач.). Макулатурны твор.

маку́лінка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Разм.

1. Адно макавае зярнятка; макавінка.

2. перан. Крупінка, дробязь, драбніца. Памяць мела [Валя] такую, што мы толькі дзіву даваліся: усё да макулінкі раскажа. Якімовіч.

маку́ха, ‑і, ДМ ‑кусе, ж.

Рэшткі семя (ільнянога, сланечнікавага і пад.) пасля выціскання з яго алею.

маку́хавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да макухі. // Прыгатаваны з макухі. Макухавы корм.

маку́ша, ‑ы, ж.

Тое, што і макушка (у 1 знач.). Праме[н]і, стрэлы залатыя, Макушы лесу прабіваюць І бляскам-ззяннем высцілаюць Нябёсаў багны патайныя. Колас. — Узгорак стромы, — сказаў Камар. — Макуша — голая. Караткевіч.

маку́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.

1. Вяршыня чаго‑н.; верхавіна. Замерлі дрэў макушкі, Не зварухнецца ліст. Глебка.

2. Верхняя частка галавы, макаўка. Шапка-кубанка сядзела на самай макушцы. Лынькоў.