Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

расстры́жаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад расстрыгчы.

расстрыжэ́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. расстрыгаць — расстрыгчы.

расстрэ́л, ‑у, м.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. расстраляць. // Смяротная кара, якая чыніцца выстралам з агнястрэльнай зброі. Прысудзіць да расстрэлу. □ На золаку, раненька-рана, Расу абабілі варожыя боты... Вялі на расстрэл партызана. Свірка.

2. Спец. Пашкоджанне канала ствала агнястрэльнай зброі (ад працяглай, частай стральбы).

расстрэ́льванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. расстрэльваць — расстраляць.

расстрэ́львацца, ‑аецца; незак.

Зал. да расстрэльваць.

расстрэ́льваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да расстраляць.

расступа́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.

Незак. да расступіцца.

расступі́цца, ‑ступлюся, ‑ступішся, ‑ступіцца; зак.

1. Адступіўшы ў бакі, даць свабоднае месца, праход. Малодшыя вучні расступіліся і далі Міколу дарогу. Скрыпка. Натоўп раптам расступіўся, і да Колышава піхнулі .. чалавека. Мележ. // Аказацца размешчаным па баках. Апошні раз расступіўся лес, і перад вачамі настаўніка раскрылася шырокая круглая палянка, вясёлая і прыветная. Колас.

2. Шырока раскрыцца, разысціся ў бакі (пра зямлю, ваду і пад.). Пані Свідэрскай здалося, што пад ёю расступілася зямля і яна правальваецца ў бездань. Паслядовіч. Нёман злёгку здрыгануўся, вада расступілася і дала няшчаснаму хлопчыку месца ў халодных сваіх нетрах. Колас.

расстыкава́цца, ‑куюся, ‑куешся, ‑куецца; зак.

Правесці расстыкоўку, раз’яднацца.

расстыко́ўка, ‑і, ДМ ‑коўцы; Р мн. ‑ковак; ж.

Раз’яднанне, разлучэнне чаго‑н. стыкаванага. Расстыкоўка спадарожнікаў Зямлі.