Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

храматагра́фія, ‑і, ж.

Фізіка-хімічны метад раздзялення і аналізу сумесей, заснаваны на размеркаванні іх кампанентаў паміж дзвюма фазамі — нерухомай і рухомай, якая праходзіць праз нерухомую.

[Ад грэч. chrōma — колер, фарба і graphō — пішу.]

храматафо́р, ‑а, м.

Спец.

1. У жывёл — пігментныя клеткі ў скурным покрыве, якія абумоўліваюць здольнасць жывёл зменьваць колер.

2. Бялковае цела пратаплазмы клетак водарасцей.

[Ад грэч. chrōma — колер, фарба і phorós — носьбіт.]

храма́ты, ‑аў; адз. храмат, ‑а, М ‑маце, м.

Солі хромавай кіслаты, афарбаваныя ў жоўты колер.

храматы́зм, ‑у, м.

1. У фізіцы — уласцівасць белага праменя раскладацца на прамяні рознага колеру.

2. У музыцы — узыходны і сыходны меладычны рух па паўтонах.

[Ад грэч. chrómatismós.]

храматы́чны, ‑ая, ‑ае.

1. У фізіцы — заснаваны на з’явах храматызму, звязаны з храматызмам (у 1 знач.). Храматычная аберацыя.

2. У музыцы — які атрымаўся ў выніку храматызму, заснаваны на храматызме (у 2 знач.). Храматычная гама. // Здольны перадаць паўтоны. Храматычныя гармонікі.

храмаці́н, ‑у, м.

Асноўнае рэчыва ядра жывёльнай і расліннай клеткі, здольнае афарбоўвацца.

[Ад грэч. chrōma — колер.]

храмі́раванне, ‑я, н.

Спец. Дзеянне паводле знач. дзеясл. храміраваць.

храмі́раваны, ‑ая, ‑ае.

Спец.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад храміраваць.

2. у знач. прым. Пакрыты слоем хрому (у 1 знач.). Храміраваная сталь.

храмі́равацца, ‑руецца; незак.

Зал. да храміраваць.

храмі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.

Спец.

1. Накрыць (пакрываць) метал слоем хрому (у 1 знач.).

2. Апрацаваць (апрацоўваць) скуру солямі хрому (у 1 знач.).