Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

дымаадво́д, ‑а, М ‑дзе, м.

Прыстасаванне для адводу дыму.

дымаадво́дны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да дымаадвода. Дымаадводная труба.

дымавы́, ‑ая, ‑ое.

Які мае адносіны да дыму. Дымавы слуп. // Прызначаны для ўтварэння воблака, заслоны з дыму. Дымавая шашка. Дымавы патрон.

•••

Дымавая заслона гл. заслона.

дымага́рны, ‑ая, ‑ае.

У выразе: дымагарныя трубы гл. труба.

дыма́р, ‑а, м.

Прылада для акурвання пчол дымам. [Міхалка] рассунуў рамкі, каб быў вольны праход пчолам, насыпаў у дымар гнілушак і падпаліў іх, надзеў сетку. Якімовіч.

дымарфі́зм, ‑у, м.

1. Наяўнасць у аднаго і таго ж віду жывёл дзвюх розных форм, напрыклад, адрозненне самцоў і самак (палавы дымарфізм), адрозненне ў афарбоўцы адных і тых жа жывёл у розную пару года (сезонны дымарфізм).

2. Наяўнасць у аднаго віду раслін дзвюх форм або наяўнасць у адной расліны якога‑н. органа дваякай формы (напрыклад, рознай формы мужчынскіх і жаночых суквеццяў у кукурузы).

3. Уласцівасць некаторых рэчываў існаваць у дзвюх розных крышталічных формах.

[Ад грэч. di(s) — двойчы і morphē — форма.]

дымахо́д, ‑а, М ‑дзе, м.

Канал з вогнетрывалага матэрыялу для адводу дыму з печы (з топкі) у комін. Павел узлез на печ, выняў з коміна цагліну, усунуў у дзірку руку і абмацаў дымаход. Чарнышэвіч.

дымахо́дны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да дымахода. Дымаходная адтуліна.

дыме́ць, ‑міць; незак.

Выпускаць дым; дрэнна гарэць, вылучаючы вялікую колькасць дыму. Кожны дзень зранку .. дыміць паравоза. Пестрак. Адзін танк стаяў нерухома і густа дымеў. Мележ. / у безас. ужыв. У майстэрні дымела з коміна. Гартны. // Вылучаць, выпускаць пару. Пасярод стала, вывернутая з каструлі, яшчэ дымела бабка, якую любіў і Карніцкі. Паслядовіч.

дымі́на, ‑ы, ж.

У выразе: у дыміну — тое, што і у дым (гл. дым).