дзяўчы́нін, ‑а.
Разм. Які належыць дзяўчыне. Дзяўчынін твар. Дзяўчыніна фатаграфія. □ Цвілі ружы ў дзяўчыніным сэрцы, чарнелі і вялі іх пялёсткі, і зноў румяніліся і ружавелі. Чорны.
дзяўчы́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
1. Дзіця або падлетак жаночага полу. Падрасла дзяўчынка, стала ёй сем гадоў, пачала сама пасвіць карову. Якімовіч. [Ліда] пачала афармляцца ў дарослую, спрытную дзяўчынку, з якой прыемна пагутарыць. Брыль.
2. Памянш.-ласк. да дзяўчына.
дзя́цел, дзятла; мн. дзятлы, ‑аў; м.
Лясная птушка з доўгай моцнай дзюбай, якая здабывае ежу ў кары дрэў. Стракаты дзяцел. Чорны дзяцел. □ Даўгахвостыя дзятлы, у чорных вопратках з чырвонымі палоскамі, заўзята барабаняць па дрэвах сваімі вострымі дзюбамі — то дробна і часта, то расцяжна, з перапынкамі. Якімовіч.
дзя́целіна, ‑ы, ж.
Дзікая канюшына; дзяцельнік. На белай дзяцеліне, што кучаравіцца ля кузні, зумкаюць пчолы. Даніленка. Коні скубуць дзяцеліну, гучна і часта фыркаюць. Сачанка.
дзя́цельнік, ‑у, м.
Тое, што і дзяцеліна. Скуратовіч, бывала, калі пацягне два разы касой у сябе за гумном, то на цэлую ноч накосіць дзяцельніку ўсёй сваёй жывёле. Чорны.
дзяці́на, ‑ы, м.
Разм. Пра рослага, здаровага хлопца. Гэта быў высачэзны .. дзяціна, з вузкім прадаўгаватым тварам і чорнай грывай валасоў. Навуменка.
дзяці́нец 1, ‑нца, м.
Цэнтральная ўмацаваная частка горада ў Старажытнай Русі; крэмль. Копысь — гэта «драўляны горад Мсціслаўскага ваяводства, абнесены сцяной з вежамі і ўмацаваны драўляным дзяцінцам, размешчаным пасярэдзіне высокага ўзгорка». «Полымя».
дзяці́нец 2, ‑нцу, м.
Хвароба маленькіх дзяцей, якая праяўляецца ў перыядычных прыпадках з сутаргамі і стратай прытомнасці.
дзяці́нець, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Разм. Траціць развагу, выжываць з розуму (звычайна пра старых).
дзяці́ніцца, ‑нюся, ‑нішся, ‑ніцца; незак.
Разм. Паводзіць сябе несур’ёзна, па-дзіцячаму. Сцяпану вельмі хацелася б патанцаваць з Маяй, але ён не мог дазволіць сабе так сваволіць і дзяцініцца, як гэта рабочая моладзь. Дуброўскі. — Ах, каб цябе, — злавалася старац, — дваццаць гадоў мае, а дзяцініцца... М. Стральцоў.
дзяці́нства, ‑а, н.
1. Дзіцячы ўзрост; дзіцячыя гады. Шчаслівае дзяцінства. Знаёмы з дзяцінства. □ Васіль Пятровіч нарадзіўся ў Мінску, тут.. прайшло яго дзяцінства, юнацтва. Карпаў.
2. Па-дзіцячаму несур’ёзныя, легкадумныя паводзіны і ўчынкі дарослых. [Валодзя] трымаў сябе стала, сур’ёзна і сціпла і не мог дазволіць.. дзяцінства. Шамякін.