Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

набы́чыцца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.

Разм. груб. Нахмурыўшыся, глядзець спадылба. [Антось] прыгнуў галаву, набычыўся і, сціснуўшы кулакі, рушыў на Томчака. Бажко.

набэ́дрыкі,

гл. набедрыкі.

набэ́рсаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.

Разм. Наблытаць у нейкай колькасці. Набэрсаць нітак.

набяга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да набегчы.

набялі́цца, ‑бялюся, ‑белішся, ‑беліцца; зак.

Нацерці твар, рукі і г. д. бяліламі (у 2 знач.).

набялі́ць, ‑бялю, ‑беліш, ‑баліць; зак.

1. што. Зрабіць белым пры дапамозе бяліл (у 2 знач.). Набяліць твар.

2. чаго. Адбяліць у нейкай колькасці. Набяліць палатна.

набярэ́жны, ‑ая, ‑ае.

1. Размешчаны на беразе, каля берага. Ліна апранула плашч і падалася на бульвар да набярэжнага парапета. Хомчанка. Аднойчы пад вечар, ідучы з працы па набярэжным бульвары, Міхась нечакана сустрэў.. франтавіка з іх вёскі. Машара.

2. у знач. наз. набярэ́жная, ‑ай, ж. Бераг, умацаваны сцяной з граніту, каменю і г. д. Гранітная набярэжная. // Вуліца, якая ідзе ўздоўж такога берага. Буднік дайшоў да універсітэцкай набярэжнай. Галавач.

нава... (гл. нова...).

Першая састаўная частка складаных слоў; ужываецца замест «нова...», калі націск у другой частцы падае на першы склад, напрыклад: навагодні, навамодны.

навабра́нец, ‑нца, м.

Той, хто нядаўна, толькі што прызваны на ваенную службу. Навабранцы з заводаў і сёлаў У Чырвоную гвардыю йшлі. Прыходзька. Мы ўжо даўно не навабранцы, Мы памужнелі ў баях. Калачынскі.

навабра́нскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да навабранца, навабранцаў. Руневіч успомніў свой апошні спектакль, у лютым трыццаць дзевятага года, калі ўжо Толя быў дома, а ён, Алесь, чакаў навабранскай павесткі. Брыль.