Verbum

рапто́ўны, ‑ая, ‑ае.

Які надышоў, адбыўся раптам, нечакана. Раптоўны ўдар. Раптоўны дождж. □ Лёгкі і раптоўны шолах каля шыбы акна абудзіў .. Лабановіча. Колас. Раптоўны разрыў адносін паміж Альбрэхтам і Скарынаю дакументы тлумачаць сямейнымі акалічнасцямі апошняга. Алексютовіч.

рапу́ха, ‑і, ДМ ‑пу́се, ж.

Палявая жывёліна сямейства бясхвостых земнаводных, падобная на жабу, з бугрыстай скурай шэрага або зялёнага колеру. Скура ў рапухі не гладкая, як у жабы, а пакрытая бугаркамі. В. Вольскі.

ра́пушка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.

Невялікая прэснаводная рыба сямейства ласасёвых.

рарытэ́т, ‑а, М ‑тэце, м.

Рэдкая рэч, якая ўяўляе сабой музейную каштоўнасць; рэдкасць. Калекцыя рарытэтаў.

[Ад лац. raritas, raritatis — рэдкасць.]

рарытэ́тны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да рарытэта. Рарытэтнае выданне.

рас..., прыстаўка (гл. раз...).

Ужываецца замест «раз...» перад глухімі зычнымі, напрыклад: раскалыхаць, распакаваць, рассесціся, расхапаць.

ра́са ​¹, ‑ы, ж.

1. Група людзей, якая склалася гістарычна на пэўнай тэрыторыі і характарызуецца некаторымі спадчыннымі асаблівасцямі: будовай цела, формай валасоў, пігментацыяй скуры, валасоў, вачэй і пад.

2. У заалогіі і батаніцы — сукупнасць індывідуумаў ўнутры арэала, віда або падвіда, якія вылучаюцца агульнымі біялагічнымі асаблівасцямі і звязаны агульным паходжаннем і раёнам распаўсюджання.

•••

Белая раса — устарэлая назва еўрапеоіднай расы.

Еўрапеоідная раса — адна з асноўных вялікіх рас чалавецтва, якая характарызуецца светлай скурай, роўнымі або злёгку хвалістымі валасамі, вузкім, з высокім пераноссем носам, параўнальна тонкімі губамі.

Жоўтая раса — устарэлая назва мангалоіднай расы.

Мангалоідная раса — адна з асноўных вялікіх рас чалавецтва, якая характарызуецца жаўтаватай скурай, прамымі чорнымі валасамі, плоскім скуластым тварам.

Негроідная раса — адна з асноўных вялікіх рас чалавецтва, якая характарызуецца цёмнай скурай, кучаравымі валасамі, шырокім носам, тоўстымі губамі і інш.

Чорная раса — устарэлая назва негроіднай расы.

[Фр. race.]

ра́са ​², ‑ы, ж.

Верхняе доўгае адзенне праваслаўнага духавенства, сшытае ў талію, з шырокімі рукавамі. — А вы не з духоўных асоб? — Угадалі. Насіў расу, але адрокся ад сану. Хомчанка.

раса́, ‑ы́; мн. ро́сы, рос; ж.

Вадзяныя кроплі, якія збіраюцца на паверхні раслін і розных наземных прадметаў вечарам, ноччу і раніцай пры паніжэнні тэмпературы ў цёплую пару года. Ідуць касцы, звіняць іх косы, Вітаюць іх буйныя росы, А краскі ніжай гнуць галовы, Пачуўшы косак звон сталёвы. Колас. Павялічацца ночы, пачнуць выпадаць росы і, нарэшце, пойдуць жа калі-небудзь дажджы. Дуброўскі.

•••

Мучністая раса — хвароба раслін, пры якой на раслінах утвараецца налёт, падобны на муку.

Абагнаць (раннюю) расу гл. абагнаць.

ра́савы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да расы ​¹. Расавыя асаблівасці. Расавая дыскрымінацыя.

раса́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

Маладыя расліны, вырашчаныя ў парніках або на спецыяльных градках для перасадкі іх на ўчасткі ў агародзе, на полі. Расада памідораў. □ У агароднай брыгадзе высаджвалі з парнікоў на грады расаду капусты. Бялевіч.

расадасаджа́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.

Машына для пасадкі расады агародніны і кармавых культур.