Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

ужыві́ць, ужыўлю, ужывіш, ужывіць; зак., што.

Зрабіць ужыўленне.

ужы́так, ‑тку, м.

1. Стан паводле знач. дзеясл. ужываць і ужывацца ​2. Доўга перабіраў [Васіль] сваё начынне, што ўжо даўно ляжала без усялякага ўжытку пад лавай. Няхай.

2. Прымяненне, выкарыстанне ў штодзённым жыцці. Рэчы хатняга ўжытку. □ У вёсках Беларусі звычайна былі ва ўжытку косы з доўгім пасеем. «Помнікі». // Агульнапрынятае ўжыванне. Я не ў сталіцы, а ў краі, які завецца ва ўжытку цаліннымі землямі. Васілёнак. Закаханасць у народнае слова добра відаць і ў тым, што ў вершах Р. Барадуліна нямала слоў сваіх, «ушацкіх», каларытных, свежых, якія яшчэ не атрымалі літаратурнага грамадзянства, але, магчыма, з лёгкай рукі паэта ўвойдуць у літаратурны ўжытак. Клышка.

•••

Прадметы шырокага ўжытку — рэчы, якія служаць для задавальнення найпершых бытавых патрэб насельніцтва.

ужы́тнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць ужытнага.

ужы́тны, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і ужывальны.

ужы́ты, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад ужыць ​2.

ужыўле́нне, ‑я, н.

Увядзенне іншароднага цела ў жывую тканку для прыжыўлення ў ёй. Ужыўленне электродаў у мозг.

ужыўля́цца, ‑яецца; незак.

Падвяргацца ўжыўленню.

ужыўля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.

Незак. да ужывіць.

ужы́ўчывасць, ‑і, ж.

Уласцівасць ужыўчывага.

ужы́ўчывы, ‑ая, ‑ае.

Які ўмее ўжывацца, мірна жыць, ладзіць з другімі людзьмі. Ужыўчывы чалавек. □ Але калі людзі трапляюць ужыўчывыя, аднолькавых поглядаў, яны робяцца сапраўды блізкімі і шчырымі таварышамі. Машара. // Уласцівы такому чалавеку. Ужыўчывы характар.