Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

градабо́й, ‑ю, м.

Выпадзенне граду, які знішчае пасевы, сады і пад. Градабой быў такі, што цэлыя кавалкі лёду падалі на беднае жыта, і яно палягло ўшчэнт. Караткевіч.

градавы́, ‑ая, ‑ое.

Які мае адносіны да граду. Градавая крупіна. // Які нясе град; з градам. Ідзі ў чыстае ты поле, Градавая хмара. Колас.

граданача́льнік, ‑а, м.

У дарэвалюцыйнай Расіі — начальнік, які кіраваў граданачальніцтвам (у 1 знач.) і меў правы губернатара.

граданача́льніцтва, ‑а, н.

1. У дарэвалюцыйнай Расіі — горад з прылеглым да яго наваколлем, выдзелены з губерні ў асобную адміністрацыйную адзінку.

2. Канцылярыя граданачальніка.

града́цыя, ‑і, ж.

Паслядоўнасць, паступовасць у размяшчэнне чаго‑н., звязаная з павышэннем або аслабленнем велічыні, сілы, значэння. За суддзямі, таксама захоўваючы саслоўныя градацыі, ішлі: напышлівы прадстаўнік дваранства, мінскі губернатар маршалак Ромава-Рымша-Сабур, член управы Янцэвіч, які прыбыў замест гарадскога галавы. Колас.

[Лац. gradatio.]

гра́дзіна, ‑ы, ж.

Разм. Крупінка граду.

градзі́раванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. градзіраваць.

градзі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.

Выпарыць (выпараць) ваду з салянага раствору ў градзірнях.

[Ням. gradieren.]

градзі́рны, ‑ая, ‑ае.

Прызначаны для градзіравання. Градзірная ўстаноўка.

градзі́рня, ‑і, ж.

1. Спецыяльнае збудаванне для згушчэння саляных раствораў выпарэннем вады.

2. Халадзільнік у выглядзе вежы для ахаладжэння гарачай вады. Ля новага будынка электрастанцыі дабудоўвалі градзірню для ахаладжэння адпрацаванай вады. Карпюк.