Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

безыдэ́йнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць безыдэйнага; адсутнасць ідэйнасці. Барацьба з безыдэйнасцю.

безыдэ́йны, ‑ая, ‑ае.

Такі, у якім адсутнічае ідэйнасць. Безыдэйны твор.

безыме́нны, ‑ая, ‑ае.

Які не мае імя, назвы або яны не вядомыя. [Яраш:] — Я звярнуў у вузкі безыменны завулак, па якім некалі хадзіў да ракі. Шамякін. Безыменнай, безгалосай Ты была, краіна. Колас. // Аўтар якога невядомы; ананімны. Песня Шаўчэнкі безыменнай жыла ў беларускім народзе многія дзесяткі год. Купала.

•••

Безыменны палец гл. палец.

безыніцыяты́ўнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць безыніцыятыўнага; адсутнасць ініцыятывы.

безыніцыяты́ўны, ‑ая, ‑ае.

Які не праяўляе ініцыятывы; пасіўны. Безыніцыятыўны працаўнік.

безэ́, нескл., н.

Лёгкае пірожнае з узбітых яечных бялкоў і цукру.

[Ад фр. baiser — пацалунак.]

без’язы́кі, ‑ая, ‑ае.

1. Які не валодае мовай, нямы. Пакута плёскае праз край! А ты глядзі і не зважай! А ты маўчы, як без’языкі! Колас. // Які дрэнна, невыразна гаворыць.

2. перан. Які не ўмее прыгожа і дасціпна гаварыць, трапна адказаць. Праўда, і сам.. [Алесь] быў далёка не без’языкі, — і перакінуўся з ёю ветліва-вострым слаўцом, і пасмяяўся разам з хлопцамі, але ж і злосны быў на тую... падумаеш! — німфу, пакуль, нарэшце, не прыехалі хлопцы з музыкамі... Брыль. // Які не можа, не адважваецца сказаць што‑н. каму‑н.