Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

надра́йвацца, ‑аецца; незак.

Зал. да надрайваць.

надра́йваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да надраіць.

надра́нішні, ‑яя, ‑яе.

Разм. Які бывае перад надыходам раніцы. Надранішнія росы.

надра́нне, ‑я, н.

Разм. Час перад надыходам раніцы. І песня, як мора, арліным крылом будзіла ў надранні ружовыя скалы. Маракоў.

надра́ны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад надраць.

надра́паны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад надрапаць.

надра́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

1. чаго. Нарабіць драпін на чым‑н. Надрапаць на стале. Надрапаць палос на шыбе.

2. што. Разм. Неразборліва напісаць. Надрапаць ліст. Надрапаць заяву. // Напісаць што‑н. (звычайна хутка, паспешліва).

надра́пваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да надрапаць.

надра́ць, ‑дзяру, ‑дзярэш, ‑дзярэ; ‑дзяром, ‑дзераце; заг. надзяры; зак.

1. чаго. Аддзіраючы, нарыхтаваць нейкую колькасць чаго‑н. Надраць вязку лыка. □ З маладой ліпы [Алёшка] надраў кары. Якімовіч. // Навыдзіраць, навырываць; нарваць. Жанчыны надралі ў лесе дзеразы, упрыгожылі дугі, уплялі ў дзеразу чырвоныя стужкі. Місько. У густым лазняку [мы] знайшлі стары акон, надралі моху. Жычка.

2. чаго. Разрываючы на часткі, нарваць у нейкай колькасці чаго‑н. Надраць паперы. Надраць каснікоў.

3. чаго. Зняць абалонку з зярнят, ператвараючы іх у крупы. Надраць мяшок круп.

4. чаго. Нацерці на тарцы чаго‑н., натаркаваць. Надраць міску бульбы.

5. што. Разм. Начасаць, расчасаць скуру, нацерці яе чым‑н. цвёрдым. Надраць руку да болю. □ [Камлюк:] — Такая лазня — лепшы лекар... Па сабе адчуваю. Вось надраў венікам ногі, напёк — адразу палягчэла, быццам і не было ў іх праклятага раматусу. М. Ткачоў.

надро́бка, ‑і, ДМ ‑бцы; Р мн. ‑бак; ж.

Разм.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. надрабіць ​1.

2. Прыробленая, надвязаная да чаго‑н. частка.