Verbum

◎ Неразгара́ка ’нязграбная, няўмелая асоба’ (кап., Жыв. сл.). Відаць, утворана ад разкарака ці раскірэка ’нязграбная асоба, клышаногі чалавек’ (гл.) пры дапамозе ўзмацняльнага не-, якое было далучана пасля дээтымалагізацыі зыходнага слова; пераход к > г у інтэрвакальным становішчы, як у дыялектным стаган < стакан і пад.

◎ Не́скалькі, нескулько ’некалькі; некаторы (час)’ (Сл. ПЗБ), несколько ’некалькі’ (ТС), нескьількі ’тс’ (Бяльк.), рус. несколько, нескольки ’некалькі; шмат; нямнога’. Утворана пры дапамозе прэфікса не- (прасл. *пё‑) і займенніка сколькі f (усх.-слав. прэфіксальнае ўтварэнне ад прасл. koliko ’колькі’), гл. ĘSSJ SG, 2, 479.

Не́хта ’хтосьці’ (Нас., Грыг., Касп., Бяльк., Сл. ПЗБ), не́хтачка, не́хтачкі (Янк. 3., Яўс.), ст.-бел. нѣхто, нехто (Карскі 2-3, 91). Утворана пры дапамозе адмоўя не- (нѣ) ад хто (гл.), да якога можа далучыцца памяншальна-ласкальны суфікс ‑чка/‑чкі (Карскі 2-3, 54).

◎ Пасе́і, пасейкі, бяроз. пасей ’высеўкі, шалупінне пры прасейванні мукі’ (Шат., Сцяшк. Сл., Сл. ПЗБ, Мат. Маг., Мат. Гом.; бялын., Янк. Мат.; КЭС, лаг.; Шатал.; ушац. Нар. сл.), польск. posieje ’вотруб’е, высеўкі’ (.Пітва). Балтызм. Параўн. літ. pasijos ’тс’ < pa‑sijóti ’прасейваць’ (Лаўчутэ, Балтизмы, 123).

◎ *Патраха́ць, потрохаты ’патрэсваць бараной пры баранаванні’ (Выг.). Новаўтварэнне ад трэсці (гл.), якое да прасл. tręšti, tręsę: укр. потряхати ’патрэсваць’, рус. тряхнуть, тря‑ хатьу польск. potrząchnąć, potrząchać (Сабалеўскі, РФВ, 64, 104; Брукнер, KZ, 43, 304; Фасмер, 4, 113). Аднак нельга растлумачыць дублетнасць х/с.

◎ Пачапе́йка ’прывязка, якою прымацоўваецца біч да цапільна’ (арш., ДАБМ, 829). Утворана ад дзеяслова папапіць, а не чапляць, параўн. папапіць ’прывязаць почапку’ (Варл.), пры дапамозе суфікса ‑ей(ка). Параўн. таксама папапей ’почапка ў адзенні’ (навагр., Нар. сл.). Аб суфіксе гл. Сцяцко, Афікс. наз., 37.

◎ Перасява́ла ’сіта’ (іўеў., Сцяшк. Сл.). Утворана ад дзеяслова шматразовага дзеяння перасяваць < перасеяць ’прасеяць (муку) < пера- і сеяць (гл.) пры дапамозе суф. ‑л‑а са значэннем ’прадмет дзеяння’. Аналагічна славен. presevalo ’сіта для прасейвання мукі ў млыне’. Чэш. prosėvadio ’рэшата’ — з іншай прэфіксацыяй.

Пры́зямлянка (пры́землянка) ’жаваранак’ (ПСл; верагоднае маецца на ўвазе жаваранак чубаты, Galerida cristata L.). Лексікалізацыя словаспалучэння пры зямлі́, якое паказвае на звычайны біятоп гэтай птушкі. Параўн. зямля́нка і пад. для назваў берагавой ластаўкі, сітаўкі жоўтай і жаваранка чубатага (падрабязна гл. Антропаў, Назв. птиц, 259).

Прыручы́ць ’зрабіць ручным’, ’даручыць’ (люб., Сл. ПЗБ; Жд.), прыручы́цца ’прыстасавацца, навучыцца’ (ТС). Ст.-бел. прирука ’даручэнне’ (Гарб.). Рус. приручи́ть ’прыручыць’, дыял. калуж., разан., смал. ’даручыць’, укр. приручи́ти ’даручыць’. Да рука (гл.), г. зн. зрабіць так, каб нехта быў ’пры руцэ’. Параўн. ручны, ручацца.

Пстрыкаўка ’бальзамін звычайны, Impatiens В. noli tangere L.’ (Байк. і Некр., Кіс.). Да пстры́каць, пстрык (гл.), таму што плод-каробачка пры дотыку трэскаецца і з сілай выкідае насенне; гл. БелСЭ, 2, 115. Параўн. яшчэ іншыя назвы гэтай расліны: астрык, прыгаўка, рус. недотрога.