га́гаць, ‑ае; незак.
Крычаць, гагатаць (пра гусей). Нажыраваўшыся за дзень, .. [гусі] ціха, але вельмі задаволена гагалі. Сташэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кулаччо́, ‑а, н., зб.
Пагард. Кулакі (гл. кулак 2). Ціха, агідна шапталася заядлае кулаччо вясковае. Нікановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патапе́ц, ‑пца, м.
Абл. Грузіла. І прыціхлі над вадою вудары.. Ціха булькнуў у ак[е]нца патапец. Вялюгін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шамце́ць, ‑мчу, ‑мціш, ‑мціць; незак.
Разм. Тое, што і шамацець. Шамцяць жыты неяк ціха-звонка. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шэ́птам, прысл.
Вельмі ціха, бязгучна. — Палова на другую [гадзіну], — адказаў я шэптам, каб не разбудзіць астатніх. Ляўданскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Перацьме́ць (піряцьмець) ’перагарэць без агню: пражыць ціха’ (Юрч. СНЛ). Пад уплывам народнай этымалогіі з ператлець < пера- і тлець (гл.) ці з цямяна гарэць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
папэ́цкацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Забрудзіцца, замазацца; запэцкацца. Халаг папэцкаўся. □ — Ціха, не папэцкайцеся, — спыніла.. [сыноў] Аляксандра Андрэеўна. Місько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Мярсіць ’імжыць’ (мядз., Сл. бел. фраз.). Да мараси (гл.). Няпоўнагалоссе — другаснае; адбылося, відаць, пад уплывам літ. merga ’ціхі дождж’, merguöt ’ціха ісці (пра дождж)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мыча́ць, мычэць ’ціха мыкаць (пра карову)’ (ТСБМ, Бес., Др.-Падб., Янк. 2, Юрч., Бяльк., Сл. ПЗБ; паўсюдна, ДАБМ, к. 300). Гукапераймальнае. Да мы́каць 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тыня́цца ‘шкандыбаць, кульгаць’ (Аніч., Вопыт), тыня́тысь ‘чыкільгаць’ (Клім.), тинʼатис’ ‘блытацца, перашкаджаць’ (Горбач, Зах.-пол. гов.). Параўн. укр. ти́нятися, тиня́тись ‘соўгацца’, ‘сноўдацца, бадзяцца, валэндацца’, ‘штурхацца (сярод натоўпу)’, ‘блукаць, вандраваць’. Экспрэсіўнае арэальнае ўтварэнне няяснага паходжання. Паводле ЕСУМ (5, 570) — гэта відазмененая форма *тинутися ‘ціха хадзіць, сноўдацца’, якая ўзнікла з прасл. *ti(p)nǫti ‘ўдарыць’, ‘ціхенька хадзіць’ і звязана з *te(p)ti: рус. ти́пать ‘злёгку удараць’, ‘ісці, крадучыся’, н.-луж. typotaś ‘чыкільгаць’, ‘дробненька ступаць’, польск. ciepnąć, ciepać ‘удараць’, cipać ‘ісці ціха, але без перапынку (пра дождж)’, серб. те̏псти се ‘бадзяцца, блукаць’. Магчыма, можа выводзіцца з прасл. *tynʼati ‘быць ціхім, мірным’, якое Сной (у Бязлай, 4, 181) параўноўвае са ст.-прус. tusnan ‘ціхі’, ст.-інд. tūṣṇī́m ‘ціха, моўчкі’. Гл. таксама тыпаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)