кула́к

‘кісць рукі з прыгнутымі к далоні пальцамі; дэталь машыны і інш.’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. кула́к кулакі́
Р. кулака́ кулако́ў
Д. кулаку́ кулака́м
В. кула́к кулакі́
Т. кулако́м кулака́мі
М. кулаку́ кулака́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)

кула́к

‘селянін-уласнік’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. кула́к кулакі́
Р. кулака́ кулако́ў
Д. кулаку́ кулака́м
В. кулака́ кулако́ў
Т. кулако́м кулака́мі
М. кулаку́ кулака́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)

кула́к², -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (гіст.) Заможны селянін-уласнік, які выкарыстоўваў батракоў як наёмную рабочую сілу.

|| ж. кула́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак (разм.).

|| зб. кула́цтва, -а, н.

|| прым. кула́цкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кула́к¹, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. Кісць рукі з прыгнутымі к далоні пальцамі.

2. перан. Сканцэнтраваныя ў адным месцы ваенныя ўзброеныя сілы для рашаючага ўдару.

Сабраць полк у к.

|| памянш. кулачо́к, -чка́, мн. -чкі́, -чко́ў, м. (да 1 знач.).

|| прым. кула́чны, -ая, -ае (да 1 знач.).

К. бой.

◊

Кулачнае права — панаванне насілля, грубай сілы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кула́к I, -ка м., в разн. знач. кула́к;

сці́снуць ~кі́ — сжать кулаки́;

~кі́ шасцярні́ — кулаки́ шестерни́;

сабра́ць полк у к. — собра́ть полк в кула́к;

◊ бранірава́ны к. — брониро́ванный кула́к;

трыма́ць у ~ку — держа́ть в кулаке́;

свіста́ць у к. — свисте́ть (свиста́ть) в кула́к

кула́к II, -ка́ м., уст. (богатый крестьянин-эксплуататор) кула́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кула́к​III ист. кула́к, -ка́ м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кула́к​I кула́к, -ка́ м.;

◊

брониро́ванный кула́к бранірава́ны кула́к;

держа́ть в кулаке́ трыма́ць у кулаку́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кула́к​II техн. кула́к, -ка́ м.;

кулаки́ шестерни́ кулакі́ шасцярні́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кула́к ​1, ‑а, м.

1. Кісць рукі з прыгнутымі к далоні пальцамі. Булай скамечыў ліст ватмана, сціснуў кулакі, аж пабялелі пальцы. Шыцік.

2. перан. Сканцэнтраваныя ў адным месцы ваенныя ўзброеныя сілы для рашаючага ўдару. Спецгрупа збіралася ў адзін кулак. Новікаў.

3. Дэталь машыны, якая мае форму выступу і штурханнем прыводзіць у рух другія механізмы.

кула́к ​2, ‑а, м.

Багаты селянін-уласнік, які эксплуатаваў беднякоў; вясковы буржуа. Гаспадар — кулак багаты, — Як заўсёды стаў круціць, Толькі б меней заплаціць. А. Александровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кула́к​I м

1. Faust f -, Fäuste;

сціска́ць кула́кі́ die Fäuste bállen;

пака́зваць кула́к (j-m) die Faust zéigen, (j-m) éine Faust máchen;

велічынёй з кула́к fáustgroß;

2. вайск gebállte Kraft;

3. тэх Nócken m -s, -; Kréuzkopf m -(e)s, -köpfe; Kláue f -, -n;

◊ смяя́цца ў кула́к sich (D) ins Fäustchen láchen;

пакаштава́ць кула́ко́ў Háue kríegen;

даць во́лю кула́ка́м Schläge áusteilen;

заці́снуць каго-н у кула́к j-n sich (D) únterordnen;

не шкадава́ць кула́ко́ў mit vóller [gánzer] Kraft dráufloshauen;

трыма́ць каго-н у кула́ку́ j-n in der Hand háben

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)