кула́к², -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (гіст.) Заможны селянін-уласнік, які выкарыстоўваў батракоў як наёмную рабочую сілу.

|| ж. кула́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак (разм.).

|| зб. кула́цтва, -а, н.

|| прым. кула́цкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кула́к¹, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. Кісць рукі з прыгнутымі к далоні пальцамі.

2. перан. Сканцэнтраваныя ў адным месцы ваенныя ўзброеныя сілы для рашаючага ўдару.

Сабраць полк у к.

|| памянш. кулачо́к, -чка́, мн. -чкі́, -чко́ў, м. (да 1 знач.).

|| прым. кула́чны, -ая, -ае (да 1 знач.).

К. бой.

◊

Кулачнае права — панаванне насілля, грубай сілы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кула́к I, -ка м., в разн. знач. кула́к;

сці́снуць ~кі́ — сжать кулаки́;

~кі́ шасцярні́ — кулаки́ шестерни́;

сабра́ць полк у к. — собра́ть полк в кула́к;

◊ бранірава́ны к. — брониро́ванный кула́к;

трыма́ць у ~ку — держа́ть в кулаке́;

свіста́ць у к. — свисте́ть (свиста́ть) в кула́к

кула́к II, -ка́ м., уст. (богатый крестьянин-эксплуататор) кула́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кула́к​III ист. кула́к, -ка́ м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кула́к​I кула́к, -ка́ м.;

◊

брониро́ванный кула́к бранірава́ны кула́к;

держа́ть в кулаке́ трыма́ць у кулаку́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кула́к​II техн. кула́к, -ка́ м.;

кулаки́ шестерни́ кулакі́ шасцярні́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кула́к ​1, ‑а, м.

1. Кісць рукі з прыгнутымі к далоні пальцамі. Булай скамечыў ліст ватмана, сціснуў кулакі, аж пабялелі пальцы. Шыцік.

2. перан. Сканцэнтраваныя ў адным месцы ваенныя ўзброеныя сілы для рашаючага ўдару. Спецгрупа збіралася ў адзін кулак. Новікаў.

3. Дэталь машыны, якая мае форму выступу і штурханнем прыводзіць у рух другія механізмы.

кула́к ​2, ‑а, м.

Багаты селянін-уласнік, які эксплуатаваў беднякоў; вясковы буржуа. Гаспадар — кулак багаты, — Як заўсёды стаў круціць, Толькі б меней заплаціць. А. Александровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Кула́к 1 ’кісць рукі з прыгнутымі к далоні пальцамі’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах., Сцяшк., Яруш., Нік., Няч., Бяльк., ТС). Укр. кулак, рус. кулак ’тс’. У беларускай і ўкраінскай мовах (а таксама ў некаторых іншых) запазычанне з рускай. Іншамоўныя крыніцы або ўнутраная форма рускага слова надзейна не вызначаны. Паводле Фасмера (2, 408), з цюрк. kulak ад kol, kul ’рука’ (параўн. Корш, AfslPh, 9, 513; Локач, 95).

Кула́к 2 ’багаты селянін-уласнік’ (ТСБМ). Да кулак 1 (гл.).

Кула́к 3 ’драўляны малаток’ (Сл. паўн.-зах.). Да кулак 1 (гл.).

Кула́к 4 ’асобны шып кулачнага кола, што круціць шасцярню пасавага кола’ (КЭС, лаг.), ’зуб у шасцярні’ (Шат., Кліх). Параўн. кулак 3 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

раскамячы́ць сов. разжа́ть;

р. кула́к — разжа́ть кула́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

расці́снуць сов.

1. раздави́ть;

2. разжа́ть;

р. кула́к — разжа́ть кула́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)