Пі́скаўка (піскыўка) ’пішчык, дудачка з саломы’ (Бяльк.). Ад словазлучэння з прыметнікам * цісковы (параўн. серб. пискав ’пісклявы’) у выніку намінацыі.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Трупа́ціць экспр. ‘есці’ (Юрч. Вытв.): Трупаціла яна крупеню, / Яечню, руднік, жур, смажэню («Энеіда навыварат», Бел. літ. XIX ст.). Рус. смал. трупа́чить ‘разліваць ежу’ (1853 г., СРНГ). Хутчэй за ўсё, экспрэсіўнае ўтварэнне ад трупаць (гл.), аднак параўн. балг. тру́пам ‘накладаць, нагрувашчваць’, макед. трупи ‘навальваць, набіваць’, серб. тр̀пати ‘набіваць, напіхваць’, харв. tr̀pati ‘тс’, славен. trpati ‘тс’ (з харв., серб., (гл. Сной₂, 788) і асабліва серб. тр̀пија ‘абжорства’. Паводле Скока (3, 508), балгарска-македонскія формы звязаны чаргаваннем з харвацка-сербскімі і выводзяцца з *trupъ (гл. труп). Сной₂ (788) узводзіць да прасл. *tьrpati, роднаснага ст.-інд. tr̥̀pyati ‘насыціцца, задаволіцца’, нова-перс. tulf ‘перанасычанасць’ і пад. Няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ваенны (БРС, Бяльк.). Агульнаславянскае суфіксальнае ўтварэнне ад *voj ’воін’: рус. военный, укр. военний, польск. wojenny, балг. военен, серб.-харв. во̑јни.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Віслу́ха ’гатунак ігрушы’ (Бес.). Да віслы (гл.). Утворана пры дапамозе экспрэсіўнага суф. ‑ух‑а. Параўн. серб.-харв. вису́љак ’гатунак ігрушы’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Ме́шыва, сен. ме́шава ’замешаны корм для скаціны’ (Касп.). Да мяша́ць (гл.) па тыпу прасл. měsivo (рус. месиво, серб.-харв. mjesivo).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пахажа́лы ’будні (пра адзенне)’, ’паходны (чалавек)’ (Нас.). Да паход, пахаджа́ць < хадзі́ць (гл.). Параўн. серб.-харв. по̏хођани ’перазоў, госці ў маладой’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Скачане́ць ‘адубець’ (Сцяшк. Сл ). Да кача́н (гл.), г. зн. ‘зрабіцца цвёрдым, як качан’. Цікавая паралель серб. косава-мятох. скоча̄ни̏т ‘змерзнуць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Алю́дзець ’вырасці, зрабіцца больш развітым’ (Шат.). Магчыма, з гоц. liudan ’расці’, бо ў славянскіх і балтыйскіх мовах і.-е. *leu̯dh‑ нібы не мае значэння ’рост, расці’, толькі ’людзі’. Параўн., аднак, серб.-харв. љӳда, љӳдина ’штосьці вялізнае, волат, гігант’ (бел.-серб. ізалекса?). Нарэшце, не выключана яшчэ адна версія алюдзецьзрабіцца людзьмі (у сэнсе ’зрабіцца дарослымі’) (Мартынаў, БЛ, 1972, 1, 16–17).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ні́чкам (нічком) ’ніц, тварам уніз’ (ТС), рус. панком ’тс’, серб.-харв. ничке̏ ’тс’, макед. начко, ничком ’тс’, балг. ничком ’тс’. Да пікаць (*nikati©); на базе значэння ’схіляць галаву, нахіляцца’, параўн. серб.-харв. ником ’тварам уніз’, збліжана з ніц© (*пісь), ніцком, ’ніц, тварам уніз’ (ТС), параўн. ніцам (гл.). Такога ж паходжання ніцма ’тс’ (Нас.), суадноснае з ніцма (гл.). Гл. Фасмер, 3, 76.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Во́дбліск (БРС, Яруш., КТС). Рус. о́тблеск, укр. ві́дбліск, польск. odblask, серб.-харв. о̀дблесак, балг. отбля́сък, макед. одблесок. Аддзеяслоўнае ўтварэнне да адбліскваць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)