staff

[stæf]

n., pl. staves (for 1, 2), or staffs (for 3)

1) кій -я m.; жэ́рдка f.; кол кала́, m.

2) ма́чта f.

3) працаўнікі́ pl., пэрсана́л -у m.

office staff — канцыля́рскі пэрсана́л

editorial staff — рэдакцы́йны пэрсана́л, рэдакцы́йная кале́гія

4) Milit. штаб -у m.

•

- musical staff

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Не 1, адмоўе і злучнік (Нас., Бяльк., Растарг., ТС), не, ні, нэ, ны (Сл. ПЗБ), укр. ні, не, рус. нет, не, польск. nie, в.-, н.-луж. ně, чэш. ne, славац. nie, славен. nè, серб.-харв. не, балг., макед. не, ст.-слав. не. Прасл. *ne, найбольш блізкія адпаведнікі літ., лат. ne/ne‑, ст.-інд. na, лац. nē, гоц. ni; хутчэй за ўсё паходзіць з т. зв. дзіцячай мовы (гл. ESSJ SG, 2, 449–450; Фасмер, 3, 52; Бязлай, 2, 217). Ст.-бел. нѣ: ты есте​с сы​н мой иса​в, чили нѣ (XVII ст.), а таксама народнае не: А не! бронь Боже, не чепай (Нас., 6) разам з укр. ні, луж. ně, славац. nie (адмаўленне) выводзяцца з *ne je, параўн. ст.-слав. нѣ: и нѣ чудо, г. зн. з адмоўя і 3‑й ас. адз. л. цяп. ч. дзеяслова byti (< *ne‑jestь), або з эмфатычнага падаўжэння, гл. Карскі 2-3, 77, 455; ESSJ SG, 2, 474; Шустар-Шэўц, 13, 997, параўн. таксама: А ліпы ў нас не (= няма, ТС); адносна апошняга гл. таксама Васільеў, ИОРЯС, 13, 1908, 3, 187.

Не 2 — прыназоўнік ’каля’: Не вакна доўга пелі (Ян.). Няясна; магчыма, з ле (< коле) ’каля’ (гл. ля ’тс’) пад уплывам недалека; тэарэтычна можна дапусціць узнікненне прыназоўніка з т. зв. збыткоўнага («пустога») адмоўя тыпу серб.-харв. некмоли//камоли ’негаворачы ўжо; тым больш’, укр. наче//неначе ’нібы’, бел. мярэча//немярэча ’топкае балота’ і пад. (больш падрабязна гл. ESSJ SG, 2, 447), зыходным у гэтым выпадку магло быць утварэнне тыпу не́кала: Некала каго шкелить, дай давай нада мной (Растарг., 174), значэнне выказвання захаваецца і пры некага шкелить, дак…, а таксама пры кала каго шкелить, дак…, адсюль можа быць выведзена не = кала́ ’каля’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кол (род. кала́) м.

1. кол; (длинный — ещё) шест;

2. (для привязывания лодок, домашних животных) прико́л;

3. (школьное арго) кол, едини́ца ж.;

◊ пасадзі́ць на к. — посади́ть на́ кол;

у віру́ на калу́ — у чёрта на кули́чках;

стаць кало́м у го́рле — стать коло́м в го́рле;

хоць к. на галаве́ чашы́ — хоть кол на голове́ теши́;

забі́ць асі́навы к. — вбить оси́новый кол;

кало́м яму́ зямля́ — коло́м ему́ земля́;

як саро́ка на калу́ — как соро́ка на колу́;

ні кала́ ні двара́ — погов. ни кола́ ни двора́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пераскака́ць сов.

1. в разн. знач. перескака́ть;

п. каго́-не́будзь на кані́ — перескака́ть кого́-л. на ло́шади;

жа́ба ~ка́ла з аднаго́ ме́сца на друго́е — лягу́шка перескака́ла с одного́ ме́ста на друго́е;

2. перепляса́ть;

яна́ ўсіх ~ска́ча — она́ всех перепля́шет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

засту́каць сов.

1. в разн. знач. застуча́ть; засту́кать;

з. у дзве́ры — застуча́ть (засту́кать) в дверь;

кроў ~кала ў скро́нях — кровь застуча́ла в виска́х;

2. прост. (захватить, поймать) засту́кать, засти́гнуть;

з. зло́дзея на ме́сцы злачы́нства — засту́кать (засти́гнуть) во́ра на ме́сте преступле́ния

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

pole

I [poʊl]

1.

n.

1) слуп -а́ m.; кол кала́ m., кало́к -ка́ m.; ты́чка, па́лка f.

a telephone pole — тэлефо́нны слуп

a ski pole — лы́жная па́лка

2) буса́к -а́ m. (у чаўне́)

2.

v.

ру́хаць чо́вен або́ плыт бусако́м

II [poʊl]

n.

по́люс -а m.

The North Pole — паўно́чны по́люс

•

- poles apart

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Стог ‘вялікая капа сена, саломы’ (ТСБМ, Нас., Шат., Байк. і Некр., Бяльк., Сцяшк., ТС, Сл. ПЗБ), дыял. таксама ‘сцірта’, ‘капец’, ‘укладка дроў’ (Сл. ПЗБ). Параўн. укр. стіг, рус. стог, рус.-ц.-слав. стогъ, польск. stóg, в.-луж. stóh, н.-луж. stóg, чаш., славац. stoh, серб.-харв. сто̂г і сто̏г, славен. stȍg, балг., макед. стог. Прасл. *stogъ ‘сцірта сена, саломы і да т. п., якая ўложана вакол кала, шаста’ < і.-е. *stogo‑, роднаснае ст.-ісл. stakkr ‘стог сена, пласт’, staki ‘кол, жэрдзь’, гл. Младэнаў, 669; Тэрас, ZfslPh, 19, 122 і наст.; Борысь, 579. Параўноўваюць яшчэ з літ. stógas ‘страха’, ст.-прус. steege ‘адрына’, ст.-інд. sthágati ‘укрывае’; Фрэнкель, 911; Траўтман, 288. Супраць Покарны, 1013; гл. Фасмер, 3, 763 з аглядам літ-ры; Шустар-Шэўц, 1159; Бязлай, 3, 319; Махэк₂, 578–579; ЕСУМ, 5, 418. Роднаснае стажар (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

trüb, trübe

1.

a

1) (кала)му́тны, з аса́дкам (пра ваду); цьмя́ны (пра святло); хма́рны, пахму́рны

~ wérden — пакаламу́ціцца, засмуці́цца; не́ба хму́рыцца

2) су́мны (пра думкі і г.д.)

2.

adv

1) цьмя́на (гарэць)

2) су́мна, марко́тна, журбо́тна

◊ im Trüben físchen — лаві́ць ры́бу ў каламу́тнай вадзе́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

пла́каць несов., прям., перен. пла́кать;

◊ ~калі гро́шыкі — пла́кали де́нежки;

вяро́ўка пла́ча — (па кім) верёвка пла́чет (по ком);

пла́ча як бабёр — пла́чет го́рькими слеза́ми;

чым бы дзіця́ ні це́шылася, абы не ~кала — погов. чем бы дитя́ ни те́шилось, лишь бы не пла́кало;

б’юць і п. не даю́ць — погов. бьют и пла́кать не даю́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

двор м

1. Hof m -(e)s, Höfe;

за́дні двор Hínterhof m;

уну́траны двор Ínnenhof m;

2. (сялянская гаспадарка) Hof m, Báuernhof m, Gehöft n -(e)s, -e;

3. (маёнтак) Gútshof m; (манарха) Hof m;

зае́зны двор Éinkehr f -, -en; Hérberge f -, -n; Wírtshaus n -es, -häuser;

птушы́ны двор Geflügelhof m, Hühnerhof m;

мане́тны двор Mǘnz(präge)stätte f -, -n, Münze f -, -n;

на дварэ́ (на вуліцы) dráußen, im Fréien;

◊ ні кала́ ні двара́ wéder Haus noch Hof

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)