Напоўнены вялікім пачуццём. Хай новыя людзі на заўтра пабачаць, Як сэрцы імкнуліся край будаваць, Пабачаць і ў песнях прачулых адзначаць Адважных байцоў незлічоную раць.Куляшоў.У трыццатыя гады паэт стварае самыя прачулыя свае вершы, дзе ўсімі гранямі пераліваюцца пачуцці радасці жыцця, свабоднай працы.Навуменка.Многа цёплых, прачулых слоў давялося пачуць Барысу ад прысутных пра сям’ю старога чыгуначніка Фёдара Цімафеевіча Даражкова.Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ратаўё (рытуўё) ’чаранок рыдлёўкі’ (Бяльк.), ра́туўя, рътаўё, рутаўё ’тс’ (віц., чашн., лёзн., мсцісл., ЛА, 2), ра́тва ’дзяржанне ў лапаце’ (лёзн., ЛА, 2), а таксама ратлі́ска (ратлі́ско) ’ручка ў вілах’ (Сл. рэг. лекс.), ра́тлішчо ’дзяржанне ў качарзе’ (карэліц., ЛА, 4). Параўн. укр.ра́тище ’дзіда’, ратови́ще ’дрэўка дзіды’, рус.ратови́ще ’тс’, якія адносяць да ратны, раць (гл.), параўн. Фасмер, 3, 448.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Раці́вы (рацивый) ’старанны’ (Шымк. Собр.), ’шкодны, заўзяты’ (Ян.), рус.рети́вый ’заўзяты, гарлівы’. Выводзяць са ст.-слав.ретити сѧ ’спаборнічаць’, параўн. укр.рети́тися, стараж.-рус.реть ’старанне, стараннасць, спаборніцтва’, што звязаны чаргаваннем галосных з раць (гл.) (Фасмер, 3, 475). Сюды ж балг.ретя се ’буйстваваць’, ретя ’ўзбуджаць, раздражняць’ (< прасл.*retiti (se), гл. Рачава, Studia Etym. Brun. 2, 165–166).
Ра́тны1 ’ваенны, баявы’ (ТСБМ, Нас.): ратны чарвяк ’лічынка грыбнога камара’, паходжанне назвы тлумачыцца яе паводзінамі: “Лічынкі гэтага насякомага збіраюцца ў вялікую групу і пачынаюць “падарожнічаць”. Яны белага колеру і паўзуць суцэльнай лентай, шырынёю да двух сантыметраў і даўжынёю да чатырох-шасці метраў, за што і атрымалі сваю народную назву” (Кахманюк, Родная прырода, 1978, 6, 13). Гл. раць.
Ра́тны2 ’арэндны’: ратные грошы (Нас.). Ад ра́та (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
áusgreifen
*
1.
vi
1) распасціра́цца
weit ~ — далёка цэ́ліць
2) ве́сці гу́тарку здалёку
3) уцяка́ць
2.
vt выхва́тваць з…; выбі- ра́ць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Зрабіцца дзіравым ад агню.
Сцяна прагарэла.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Згарэць зусім.
Дровы ў печы прагарэлі.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Гарэць які-н. час.
Ліхтар прагарэў усю ноч.
4.перан. Пацярпець няўдачу ў справе, пераважна грашовай (разм.).
Справа мая прагарэла.
|| незак.прагара́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1, 2 і 4 знач.) іпрага́рваць, -аю, -аеш, -ае (да 1, 2 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
opposite1[ˈɒpəzɪt]adj.
1. проціле́глы, адваро́тны;
in the opposite direction у проціле́глым напра́мку
2. які́ знаходзіцца насу́п раць;
Clouds of smoke belched out of the windows of the house directly opposite. Клубы дыму вырываліся з акон дома, што якраз насупраць.
♦
your opposite number асо́ба, яка́я займа́е таку́ю ж паса́ду ў і́ншай устано́ве;
the opposite sex проціле́глы пол
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ГУТКО́ВІЧ Аляксандр Залманавіч
(20.12.1920, в. Вярхоўе Бешанковіцкага р-на Віцебскай вобл. — 9.9.1989),
рэжысёр тэлебачання. Засл. дз. маст. Беларусі (1981). Скончыў Бел.тэатр.-маст.ін-т (1949). Працаваў у бел. т-рах імя Я.Коласа і юнага гледача. З 1959 на Рэсп. студыі тэлебачання. У тэлевізійных пастаноўках, большасць якіх зроблена па творах бел. пісьменнікаў, імкнуўся дэталёва распрацаваць характары персанажаў набліжана да літ. першакрыніцы. З лепшых работ: тэлевізійныя спектаклі «Трэцяе пакаленне» паводле К.Чорнага (1964), «Людзі на балоце» паводле І.Мележа (1965, Дзярж. прэмія Беларусі 1966), «Трывожнае шчасце» паводле І.Шамякіна (1968); тэлефільмы «Уся каралеўская раць» (1971, з Н.Ардашнікавым), а таксама паводле твораў П.Броўкі, А.Куляшова, В.Адамчыка, І.Пташнікава і інш.