Пасудзіна, падобная на місачку з накрыўкай, у якой падаюць масла на стол.
ма́сленіца2, ‑ы, ж.
1.Свята провадаў зімы ў старажытных славян і іншых народаў, аднесенае хрысціянскай царквой на нядзелю перад т. зв. «вялікім постам». Была масленіца. Непадалёк, на сажалцы, хлопцы і дзяўчаты круцілі карусель.Асіпенка.
2.перан.Разм. Аб добрым, прывольным жыцці. Не жыццё, а масленіца. □ А з учарашняга дня дык у Венькі зусім масленіца: бацькі паехалі на поўдзень адпачываць, а яго пакінулі на бабулю.Шыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
міг, ‑у, м.
Вельмі кароткі прамежак часу; імгненне, момант. Воўк завыў ад болю і схаваўся пад вадой, але праз міг вынырнуў і штосілы паплыў назад.Краўчанка.Колькі ўсяго прагучала ў хвіліну, Колькі за міг занялася ў душы!..Кірэенка.// Пэўны прамежак часу. І мы запомнілі той міг, Бо сэрцам верылі ў адно — У новы век для нас усіх Сам Ленін адчыніў акно.Калачынскі.Лета, кароткае лета, Міг урачыстасці кветак, Свята паўночнай красы.А. Александровіч.
•••
У адзін міг (момант, імгненне) — вельмі хутка, імгненна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
міжнаро́дны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да знешняй палітыкі, да зносін паміж народамі і краінамі. Міжнароднае становішча. Міжнароднае права. □ Адна з асаблівасцей нашага часу — усё большае выкарыстанне міжнароднага падзелу працы для развіцця кожнай краіны, незалежна ад яе багацця і дасягнутага ёю эканамічнага ўзроўню.Брэжнеў.Усе міжнародныя праблемы, спрэчкі і рознагалоссі могуць быць вырашаны шляхам перагавораў паміж зацікаўленымі краінамі.«Звязда».
2. Які існуе паміж народамі, распаўсюджваецца на многія народы; інтэрнацыянальны. Міжнародная канферэнцыя. Міжнародны фестываль моладзі. Міжнароднае свята працоўных.
•••
Міжнародны сервітутгл. сервітут.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
няспе́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які не дасягнуў спеласці, не з’яўляецца спелым. Мы патрапілі на .. імхі з няспелымі чырвона-белымі журавінамі.Бядуля.Дыхнуў ветрык, і ціха загаманілі няспелыя каласкі.Федасеенка.
2.перан. Які не дасягнуў поўнага развіцця, сталасці. Даруйце ім іхнюю віну, старыя дубы, — яна ад маладой крыві і няспелага розуму.Навуменка.// Які сведчыць аб нявопытнасці, недастатковым майстэрстве; недасканалы. Няспелая думка. □ Пасля вайны, вярнуўшыся дахаты, Хто-небудзь, можа, знойдзецца такі, Хто роднай Беларусі ў часе свята Аддасць мае няспелыя радкі.Аўрамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасве́дчыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак.
1.што, абчым і здадан.сказам. Сцвердзіць, пацвердзіць, засведчыць што‑н. Малання .. таксама пасведчыла, што свята сёння.Колас.Ёсць старыя прычыны для новай размовы, Зоры гэта пасведчаць нам лепей, чым словы.Куляшоў.Не сохі і не ветракі пасведчылі аб сіле — мы спадарожніка з рукі, як голуба, пусцілі.Вялюгін.
2. Выступіць у ролі сведкі. — Дык мяне ж вёска ведае, чый я і калі радзіўся... [Настуля] можа пасведчыць, — гаварыў хлапец, не разумеючы і сам, што казаць далей...Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ВЕ́РБНІЦА,
вербная нядзеля, народная назва хрысц.свята з нагоды ўваходу Гасподняга ў Іерусалім. Адзначаецца ў апошнюю перад Вялікаднем нядзелю, да якой прымеркаваны абрад асвячэння вярбы (адсюль назва). У аснове свята евангельскае паданне пра Ісуса Хрыста, які перад прыняццем пакутніцкай смерці на крыжы прыйшоў у Іерусалім, дзе народ вітаў яго пальмавымі галінкамі. На Беларусі ў праваслаўных і католікаў ролю пальмавых галінак выконвае вярба. Яе ўпрыгожваюць каляровымі стужкамі, засушанымі кветкамі, травамі, каласкамі і інш. Пасля асвячэння вярба лічылася святыняй у хаце (разам з асвячонай на Вадохрышча вадой і грамнічнымі свечкамі). Бытуе павер’е, што вярба валодае магічнымі ўласцівасцямі, здольная адпужваць злых духаў, засцерагаць ад бяды і няшчасцяў; сяляне рабілі «вербнае прывітанне» — датыкаліся вярбой да дзяцей, хворых, адзін да аднаго, што павінна было надаць ім моцы і здароўя; гаспадары абыходзілі з вярбой будынкі для жывёлы, агарод, азімае поле. Вярбу давалі пастухам пры першым выгане жывёлы ў поле, з ёю заворвалі поле і інш. Каб спыніць хваробу, засцерагчы ад згубы, чалавека і жывёлу акурвалі вярбой (нярэдка разам з ядлоўцам).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ма́сленіцаIIж (свята) Fástnachtswoche f -, -n; Fásching m -s, -e і -s;
◊ яму́ не жыццё, а ма́сленіца er lebt wie die Máde im Speck;
не ўсё кату́ ма́сленіца es ist nicht álle Táge Sónntag [Kírmes, Wéihnachten]; man kann nicht álles háben
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Стод ‘бажок, ідал’ (Ласт.), сто́дзік, сто́дзіва ‘статуя’ (там жа). Параўн. укр.арг.стод ‘статуя, фігура’, ‘бог’, стодонь ‘багач’, рус.арг.сто́да ‘царква, ікона; свята’, дыял. ‘ідал’. У якасці крыніцы прыводзіцца ст.-сканд.stoð ‘слуп, калона’ (Міклашыч, 323; Фасмер, 3, 764). Бязлай (Eseji, 139) далучае сюды і зах.-слав.stodor ‘крутая скала; слуп у азяродзе’. Магчыма, сюды ж няяснае каш.štaduna ‘мажная, высокая жанчына’, параўн. баба ‘каменны ідал’ (параўн. SEK, 4, 353). Беларускія словы, відаць, “рэканструяваныя” Ластоўскім на падставе аргатычных форм. Гл. таксама Горбач, Арго, 38.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сёмуха ‘свята на пяцідзесяці дзень (праз сем тыдняў) пасля Вялікадня’ (ТСБМ, Шат., Др.-Падб., Байк. і Некр., Сержп. Прымхі; Сл. ПЗБ), ‘пятніца сёмага тыдня пасля Вялікадня, Духаўская пятніца’ (Нас.), сёміца ‘тс’ (паст., Сл. ПЗБ), сёмка ‘сёмуха’, ‘субота перад Троіцай’ (глыб., Сл. ПЗБ). Да сёмы (гл.); параўн. рус.семи́к, седми́чник ‘чацвер на сёмым тыдні пасля Вялікадня’ (Праабражэнскі, 2, 224–225; Фасмер, 3, 599). Сюды ж сёмушка ‘галінкі дрэў, маладыя дрэўцы, якімі ўпрыгожваюць на Тройцу хату, падворак’, сёмушнія дзяды́ ‘памінальны дзень праз тыдзень пасля Тройцы’ (Сл. ПЗБ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ву́ліца, -ы, мн. -ы, -ліц, ж.
1. У населеных пунктах: два рады дамоў і прастора паміж імі для праходу і праезду, а таксама сама гэта прастора.
Шырокая в.
Галоўная в. горада.
Апынуцца на вуліцы (таксама перан.: без жылля). Выкінуць на вуліцу (таксама перан.:
1) выселіўшы, пазбавіць жылля;
2) звольніць з работы, пазбавіць сродкаў існавання).
На пажар збеглася ўся в. (перан.: усе жыхары вуліцы; разм.). Будзе і на нашай вуліцы свята (прыказка: і для нас наступіць радасць, урачыстасць).
2. Месца пад адкрытым небам у процілегласць памяшканню.
На вуліцы такая відната.
3.перан. Асяроддзе, якое сваёй некультурнасцю, нявыхаванасцю дрэнна ўплывае на каго-н.
Дрэнны ўплыў вуліцы.
|| памянш.ву́лачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
|| прым.ву́лічны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).
В. рух (на вуліцах).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)