свя́та, -а, М свя́це, мн. -ы, свят, н.

1. Урачысты дзень, які адзначаецца традыцыйна ў гонар або ў памяць якой-н. выдатнай падзеі, даты, асобы і інш.

С.

Перамогі.

С.

Нараджэння Хрыста.

С.

Новага года.

2. Выхадны, нерабочы дзень.

3. Урачыстасць з прычыны чаго-н.

Сямейнае с.

Спартыўнае с.

4. перан. Пачуццё радасці, асалоды, задавальнення, выкліканае чым-н. прыемным.

На сэрцы с.

Будзе і на нашай вуліцы свята — спадзяванне на лепшае ў будучым, на здзяйсненне чаго-н.

|| прым. свято́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

свя́та

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. свя́та свя́ты
Р. свя́та свя́т
Д. свя́ту свя́там
В. свя́та свя́ты
Т. свя́там свя́тамі
М. свя́це свя́тах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

свя́та

прыслоўе, утворана ад прыметніка

станоўч. выш. найвыш.
свя́та свяце́й найсвяце́й

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

свя́та I ср. пра́здник м.; пра́зднество;

бу́дзе і на на́шай ву́ліцы с.погов. бу́дет и на на́шей у́лице пра́здник;

калі́ то́е с. бу́дзепогов. ули́та е́дет, когда́-то бу́дет

свя́та II нареч. свя́то;

с. захо́ўваць па́мяць аб загі́нуўшых барацьбіта́х за свабо́ду — свя́то храни́ть па́мять о поги́бших борца́х за свобо́ду

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

свя́та, ‑а, М свяце, н.

1. Урачысты дзень у гонар або ў памяць якой‑н. выдатнай падзеі, даты. Рэвалюцыйныя святы. □ Ленін нас да шчасця клікаў, Мы за Лекіным пайшлі, І Кастрычнік стаў вялікім, Лепшым святам на зямлі. Грахоўскі. // Нерабочы дзень або некалькі дзён запар з прычыны такіх падзей. — Што цябе падняло? — Свята ж сёння, Вольга Міхайлаўна. Шамякін. [Валя:] — На зімовыя канікулы я абавязкова прыеду, а на кастрычніцкія святы можа вы з татам выберацеся... Васілевіч. // Дзень або дні, што адзначаліся царквою ў гонар якой‑н. падзеі ці святога. [Свідзерскі:] — Хто ведае, якое сёння царкоўнае свята? — Дзень Андрэя-налівы, здаецца, — сказаў пажылы баец. Хомчанка.

2. Урачыстасць, наладжаная з якога‑н. поваду. Сямейнае свята. □ [Сцёпка:] — Мы вельмі рады, што прыйшлі вы па наш фэст, на наша маладое свята працы. Колас. У старога сёння свята, І гасцей не месціць хата. Гілевіч. // чаго або якое. Дзень гульняў, спаборніцтваў, забаў і пад. Свята песні. Студэнцкае свята.

3. Шчаслівы, радасны дзень, азнаменаваны якой‑н. прыемнай падзеяй, а таксама сама такая падзея. Вялікім святам для сям’і было паступленне Васі ў школу. «Звязда». У Ліпава пайсці з ім [дзядзькам]! божа! І хто ўстаяць прад гэтым зможа? Ды гэта ж — свята, ягамосці! Колас. А калі выпрасаваныя накрухмаленыя фіранкі, сурвэткі і абрусы займалі сваё месца, у хаты зусім ужо заходзіў парадак і свята. Васілевіч.

4. перан. Пачуццё задавальнення, радасці, асалоды, зведанае кім‑н., выкліканае чым‑н. У Варанецкага на душы было сапраўднае свята. Дуброўскі.

•••

Прастольнае святасвята ў памяць царкоўнай падзеі ці святога, з якім звязана стварэнне дадзенай царквы.

Будзе і на нашай вуліцы свята — спадзяванне на лепшае ў будучым, на перамогу над кім‑, чым‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Свя́та ‘урачысты дзень; культавая ўрачыстасць’ (ТСБМ, Нас., Ласт., Гарэц., Байк. і Некр., Касп., Шат.), дыял. свя́то, сʼя́то ‘тс’ (ст.-дар., Сл. ПЗБ, ТС), ст.-бел. с(вѧ)то ‘тс’ (Альтбаўэр). Да святы (гл.) першапачаткова, відаць, як азначэнне да назоўніка ніякага роду, магчыма, з *svęto vermę, параўн. адно са значэнняў ст.-бел. веремѧсвята’ (Альтбаўэр) і святдзень ‘тс’ (Ласт.). Адносіны да польск. swiętoсвята’, якое разглядаецца як рэліктавая форма Н. скл. адз. л. н. р. назоўнікаў (Длугаш-Курчабова, 491), застаюцца нявызначанымі. Параўн. таксама прыметнік светны́, сʼетны́ ‘святочны’ (ТС).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Свя́тау́хаў

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. Свя́тау́хаў Свя́тау́хава Свя́тау́хава Свя́тау́хавы
Р. Свя́тау́хавага Свя́тау́хавай
Свя́тау́хавае
Свя́тау́хавага Свя́тау́хавых
Д. Свя́тау́хаваму Свя́тау́хавай Свя́тау́хаваму Свя́тау́хавым
В. Свя́тау́хаў (неадуш.)
Свя́тау́хавага (адуш.)
Свя́тау́хаву Свя́тау́хава Свя́тау́хавы (неадуш.)
Свя́тау́хавых (адуш.)
Т. Свя́тау́хавым Свя́тау́хавай
Свя́тау́хаваю
Свя́тау́хавым Свя́тау́хавымі
М. Свя́тау́хавым Свя́тау́хавай Свя́тау́хавым Свя́тау́хавых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

Свя́та-Тро́іцкі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. Свя́та-Тро́іцкі Свя́та-Тро́іцкая Свя́та-Тро́іцкае Свя́та-Тро́іцкія
Р. Свя́та-Тро́іцкага Свя́та-Тро́іцкай
Свя́та-Тро́іцкае
Свя́та-Тро́іцкага Свя́та-Тро́іцкіх
Д. Свя́та-Тро́іцкаму Свя́та-Тро́іцкай Свя́та-Тро́іцкаму Свя́та-Тро́іцкім
В. Свя́та-Тро́іцкі (неадуш.)
Свя́та-Тро́іцкага (адуш.)
Свя́та-Тро́іцкую Свя́та-Тро́іцкае Свя́та-Тро́іцкія (неадуш.)
Свя́та-Тро́іцкіх (адуш.)
Т. Свя́та-Тро́іцкім Свя́та-Тро́іцкай
Свя́та-Тро́іцкаю
Свя́та-Тро́іцкім Свя́та-Тро́іцкімі
М. Свя́та-Тро́іцкім Свя́та-Тро́іцкай Свя́та-Тро́іцкім Свя́та-Тро́іцкіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

фэст, -у, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

1. Царкоўнае прастольнае свята (часцей каталіцкае).

2. Наогул свята.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Купа́лле

свята

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз.
Н. Купа́лле
Р. Купа́лля
Д. Купа́ллю
В. Купа́лле
Т. Купа́ллем
М. Купа́ллі

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)