Спана́трыць ‘унадзіцца’ (Жд. 2), ‘прызвычаіцца, прывыкнуць, прывучыць’ (Скарбы, Юрч.), ‘вынюхаць, адчуць карысць’ (Арх. Федар.), ‘разабрацца, зразумець праз пэўны час’ (ашм., Стан.), ‘здагадацца, скеміць’ (Варл., Сл. ПЗБ), спана́трываць ‘разумець’ (Касп.), спынутрува́цца ‘ўнадзіцца’ (Бяльк.), спапатрава́ць ‘паназіраць’ (Сл. ПЗБ). Параўн. балг. дыял. спантре́вам ‘разумець’, адносіны да якога застаюцца няяснымі. Да панатрыць (гл.), няяснага паходжання. Аўтары Сл. ПЗБ (4, 529) параўноўваюць з польск. spenetrować ‘агледзець, высачыць’, што з лац. penetrare ‘пранікаць, дасягаць, урывацца’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Інвалі́д. Першакрыніца: лац. invalidus ’бяссільны, нядужы’. Для беларускай пасрэднікам магла быць руская (Крукоўскі, Уплыў, 72) ці польская мова. У рускай инвалид у першай палавіне XVIII ст. з франц. invalide (Шанскі, 2, I, 66; Фасмер, 2, 130; Біржакова, Очерки, 363). На карысць польскай крыніцы ст.-бел. инвалидовати ’адмяняць’ (1637 г.) < ст.-польск. inwalidować < с.-лац. invalidare (Булыка, Лекс. запазыч., 30). У польскай была вядома форма inwalid без ‑a на канцы слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

служы́ць, служу́, слу́жыш, слу́жыць; незак.

1. Выконваць службу (у 2, 3 і 5 знач.).

С. у арміі.

С. ютрань.

2. перан., каму-чаму. Рабіць што-н. для каго-, чаго-н., быць адданым каму-, чаму-н., накіроўваць сваю дзейнасць на карысць чаго-н. (высок.).

С. народу.

С. мастацтву.

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Выконваць сваё прызначэнне, быць прыгодным для чаго-н.

Канапа служыць пасцеллю.

Здароўе яшчэ служыць.

4. Выконваць абавязкі слугі.

С. у панскім маёнтку.

5. Пра сабак: стаяць на задніх лапах.

Служы!

|| зак. паслужы́ць, -служу́, -слу́жыш, -слу́жыць.

|| наз. слу́жба, -ы, мн. -ы, -аў, ж. (да 1, 2 і 5 знач.) і служэ́нне, -я, н. (да 2 знач.; высок.).

|| прым. службо́вы, -ая, -ае (да 1 знач. паводле 2 і 3 знач. наз. служба).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

cultivate [ˈkʌltɪveɪt] v.

1. абрабля́ць, урабля́ць, апрацо́ўваць, культывава́ць (глебу, зямлю)

2. выро́шчваць, разво́дзіць, культывава́ць

3. развіва́ць, паляпша́ць, спрыя́ць (развіццю чаго-н.);

cultivate the mind развіва́ць інтэле́кт

4. дамага́цца, дабіва́цца сябро́ўства/прыхі́льнасці (каго-н.);

He cultivates the sort of people who can be useful to him. Ён дамагаецца сяброўства з тымі, ад каго можа мець якую-небудзь карысць.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

scales [skeɪlz] n. pl.

1. ва́гі, ша́лі;

That victory turned the scales in our favour. Тая перамога вырашыла вынік справы на нашу карысць;

a scales weight гі́ра

2. the Scales astron. Ша́лі (знак задыяка)

3. the Scales astrol. Ша́лі (знак задыяка; чалавек, які нарадзіўся пад гэтым знакам)

♦

tip the scale(s) at smth. infml выраша́ць кане́ц спра́вы

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Авяру́шкі ’вясеннія апенькі’ (Інстр. II) да вавярушкі ад вавёрка (параўн. назву грыба: лісічкі). Аднак больш верагодна, балтызм, тады з літ. voveruškà грыб Cantharellus’ (Чэкман, вусн. паведамл.). Параўн. вавярушкі, гаварушкі (гл.), літ. voveruškà ў сваю чаргу ад voverė̃, vėverìs ’вавёрка’. Назва вавёркі балта-славянская (Фрэнкель, 1233–1234), але назва грыба абмежавана вузкім арэалам, а яе суфіксацыя не адпавядае балтыйскай як спрадвечна роднасная (мы б чакалі ‑ъšьka: *авярошка, *вавярошка). Усё гэта сведчыць у карысць запазычання з літоўскай.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Gunst

f - прыхі́льнасць; мі́ласць; добразычлі́васць

zu Íhren ~en — на Ва́шу кары́сць

sich zu séinen ~en verändern — змяні́цца да ле́пшага

j-m éine ~ erwéisen* — зрабі́ць каму́-н. ла́ску

j-s ~ geníeßen* — карыста́цца чыёй-н. прыхі́льнасцю [добразычлі́васцю]

in j-s ~ stéhen* — карыста́цца чыёй-н. прыхі́льнасцю

zu j-s ~ — на чыю́-н. кары́сць

etw. zu séinen ~en vórbringen* [vórtragen*] — сказа́ць што-н. у сваю́ абаро́ну

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

адзіно́кі, ‑ая, ‑ае.

1. Які знаходзіцца, размяшчаецца адасоблена ад іншых прадметаў. Люблю сум дзічкі адзінокай, Забытай ў полі пастушкамі. Лойка. Над адзінокім ціхім стогам Дыміцца сіняя імгла. Танк.

2. Які не мае сям’і, сваякоў, блізкіх. Гэй, сустрэнь, любы, Прыгарні, любы, Мяне маладую, Бо ніхто ж мяне, Адзінокую, Не шкадуе. Глебка. Адзінокі лось пазнаў тады, Што з людзьмі карысць яму дружыць. Бялевіч. // Які адчувае сябе чужым сярод людзей, далёкім ад іх. Пракоп адчуў сябе пабітым і адзінокім. Колас. // Не характэрны для пэўных умоў, рэдкі. Адзінокія крокі.

3. Які праходзіць, адбываецца ва ўмовах адзіноты. Адзінокая старасць.

•••

Адзін-адзінокі гл. адзін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

zrzec się

czego адмовіцца; адрачыся ад чаго;

zrzec się spadku — адмовіцца ад спадчыны;

zrzec się tronu — адрачыся ад трона;

zrzec się na rzecz kogo — адмовіцца на карысць каго

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Spíelergebnis

m -es, -se спарт. лік (як вынік)

beim ~ von zwei zu drei — пры лі́ку два-тры

das ~ láutet zwei zu eins für... — лік ма́тча два-адзі́н на кары́сць...

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)