кары́сць, -і, ж.
1. Добрыя, спрыяльныя вынікі для каго-, чаго-н.
Прынесці к. радзіме.
2. Матэрыяльная выгада для каго-, чаго-н.; прыбытак.
Мець к. са сваёй працы.
◊
Гаварыць на карысць каго-чаго — служыць доказам, пацвярджэннем дадатных якасцей каго-, чаго-н.
На карысць каго-чаго —
1) са станоўчымі вынікамі для каго-, чаго-н.
Справа вырашылася на карысць работніка;
2) дзеля чыёй-н. выгады, карысці.
Змена месца службы пайшла яму на карысць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Кары́сць
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне
|
адз. |
| Н. |
Кары́сць |
| Р. |
Кары́сці |
| Д. |
Кары́сці |
| В. |
Кары́сць |
| Т. |
Кары́сцю |
| М. |
Кары́сці |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
кары́сць
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне
|
адз. |
| Н. |
кары́сць |
| Р. |
кары́сці |
| Д. |
кары́сці |
| В. |
кары́сць |
| Т. |
кары́сцю |
| М. |
кары́сці |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
кары́сць ж., в разн. знач. по́льза; (материальная — ещё) вы́года, коры́сть;
прыне́сці к. радзі́ме — принести́ по́льзу ро́дине;
займе́ць к. — извле́чь по́льзу;
на к. — на по́льзу;
што яму́ за к. ад гэ́тага? — кака́я ему́ вы́года (коры́сть) от э́того?;
◊ гавары́ць на к. — (каго, чаго) говори́ть в по́льзу (кого, чего)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кары́сць, ‑і, ж.
Добры рэзультат, спрыяльныя вынікі для каго‑, чаго‑н. Усе пагаджаліся на думцы, што Шаройку трэба змяніць, і чым хутчэй — тым больш карысці будзе для калгаса. Шамякін. Фабрыкант Альбіні, які далучыўся да нас, сваім прыкладам, зрабіў значную карысць усёй справе. Маўр. // Матэрыяльная выгада для каго‑, чаго‑н.; прыбытак. Мець карысць з уласнай працы.
•••
Гаварыць на карысць каго-чаго гл. гаварыць.
На карысць каго-чаго — а) са станоўчымі вынікамі для каго‑, чаго‑н. Сялянка падала на кулака скаргу, і гэтая справа вырашылася на карысць сялянкі. Сіпакоў; б) дзеля чыёй‑н. выгады, карысці. У жыцці камсамольца Віктара адбылася значная змена, якая ў сутнасці рэчы пайшла яму на карысць. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кары́сць, укр. користь, рус. корысть, чэш. kořist ’здабыча, трафеі’, польск. korzyść ’карысць’, серб.-харв. ко̏рист, славен. korȋst ’здабыча’. Зыходнае значэнне ’здабыча’ (Фасмер, 2, 343). Тады прасл. koristь ад koriti ў значэнні ’пакараць’ (чэш. kořiti, в.-луж. korić, рус. корить і інш.) (Міклашыч, 130), гл. карыць. Аднак гэта версія не мае тлумачэння з пункту гледжання словаўтварэння. Мы не ведаем суфікса ‑stь, з дапамогай якога б фарміраваліся назоўнікі ад дзеясловаў. Вельмі праблематычная версія аб koristati < ko‑ristati (ristati ’гнацца’) (Варбот, Этимология, 1970, 65–70). Іншыя этымалогіі яшчэ менш надзённыя. Агляд версій гл. Трубачоў, Эт. сл., 11, 71–73.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
карысць, выгада; выйгранка, рахуба (разм.); выйгрыш
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
прок м., разг. кары́сць, -ці ж.;
бу́дет прок бу́дзе кары́сць;
что про́ку? яка́я кары́сць?
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
по́льза кары́сць, -ці ж., мн. нет;
извле́чь по́льзу займе́ць (атрыма́ць) кары́сць;
в по́льзу на кары́сць;
э́то говори́т в его́ по́льзу гэ́та гаво́рыць на яго́ кары́сць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прафітава́ць
‘мець карысць, атрымліваць выгаду’
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
прафіту́ю |
прафіту́ем |
| 2-я ас. |
прафіту́еш |
прафіту́еце |
| 3-я ас. |
прафіту́е |
прафіту́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
прафітава́ў |
прафітава́лі |
| ж. |
прафітава́ла |
| н. |
прафітава́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
прафіту́й |
прафіту́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
прафіту́ючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)