Verbum

◎ Пала́нкі ₁ ’маленькія ночвы для ачысткі крупы, апалушкі’ (Шат., Бяльк., Касп., Янк. 2-3, Сл. ПЗБ, Мат. Гом.), палойкі (Шат.), пыланкі (Бяльк.) ’тс’. Да палаць ₂ (гл.).

◎ Пала́нкі ₂ ’адыходы пры веянні круп’ (Бяльк.). Да палаць ₂ (гл.).

Патыка́цца, патыка́ць, потыка́ць, навагр. патыкава́ць ’дражніць, злаваць, дражніцца’, ’прыставаць’, ’жартаваць’ (Янк. 1, ТС; жытк., Мат. Гом.; навагр., Сцяшк. Сл.). Паланізм. Параўн. ст.-польск. potykać ’чапаць, чапляцца, прыдзірацца’, ’падазраваць, абвінавачваць’, potykać się ’змагацца (ў рукапашным баі)’. Гл. таксама паты́чка.

◎ Пачавец́ь ’раздавіць’ (нараўл., Мат. Гом.), папабіць ’паціснуць, падушыць’ (свісл., Сцяшк. Сл.). Да na‑ і + павіць, параўн. драг. павэтэ ’ціснуць’, беласт. павіті ’душыць, забіваць’, ’моцна біць’, укр. навити ’давіць, мяць’, якія з’яўляюцца старым балтызмам, параўн. літ. čiaupti ’сціскаць (губы)’.

Пражо́ра ’абжора’ (ТСБМ, Мат. Гом.), прожо́ра, пражы́ра (Сл. ПЗБ), про́жар ’калі шчупак адразу хапае ўсю прымашчу’ (паўн.-усх., КЭС). Рус. прожо́ра, прожера, укр. про́жирь, про́жра ’тс’. Да этымалогіі гл. абжора. Сюды ж прыметнікі: пражорны, пражорлівы, пражырны, пражарысты ’пражорлівы’.

Прарэ́зка ’пятліца’ (Касп., Мат. Маг., Шатал.), пра́разка ’тс’ (Ян.), про́рузка ’тс’ (драг., Лучыц-Федарэц, вусн. паведамл.), прорэ́зка ’падоўжаны разрэз у сарочцы’ (лун., Шатал.). Суфіксальны дэрыват ад прарэзаць < рэзаць (гл.). Сюды ж прарэ́зь ’нарэзы на мянташцы’ (навагр., Сл. ПЗБ).

◎ Піго́лік ’чыгун’ (лельч., Мат. Гом.). Няясна. Магчыма, з італ. piccolo ’малы’, тут: ’маленькі гаршчок’ > ’чыгунчык’ > ’чыгун’, параўн. польск. pikui ’маленькае касое акенца ў каморы’, pikuiа ’дробязь, рэч без вартасці’, ці з чэш. pikitla ’дробная манета’ < ’пал. piccola ’малая’.

Пі́санка, піса́нка ’расфарбаванае велікоднае яйка’ (Мік., Др.-Падб., Нас., Мат. Гом., Бяльк.), пісанка ’кіёк з узорамі, арнаментам’ (ТС). Укр., рус. пи́санка ’велікоднае яйка’, польск. pisanka, славен. písanica, pisanka, серб.-харв. писа̀ница ’тс’. Да прасл. *pьsati ’маляваць’ > пісаць (гл.).

Ро́счынак (росчынок) ’рашчына’ (хойн., Мат. Гом.). Можна дапусціць уплыў польск. мовы (rozczyn ’тс’ з суф. *‑ъkъ > ‑ок). Аднак вядома і польск. rozczyna ’тс’. Да раз‑/рос‑ (< прасл. *orz‑) і чыніць < прасл. *činiti ’рабіць’ (гл.). Параўн. укр. ро́зчин ’раствор’.

Сабуго́рыць ’пабудаваць’ (Юрч., Сцяшк. Сл.), ’з-за недахопу сродкаў зрабіць што-небудзь абы як’ (Раст.), ’даглядзець’ (Мат. Гом.). Параўн. у Насовіча буго́рынне ’нагрувашчванне’ < бугор (гл.). Сюды ж і дзеяслоў з першасным значэннем ’пабудаваць абы як, нагрувасціць як бугор’.

Сцёжка (стёжка) ’стужка, жычка’ (Растарг.), сце́жка ’завязка’ (Мат. Гом.), сцёнжка ’стужка’ (нараўл., Арх. ГУ), сцёнчка ’тс’ (пруж., Сл. ПЗБ). Параўн. укр. стіо́(н)жка ’тс’ (Шымк. Сл.). Ад сцягваць, сцягнуць, адаптаванае да польск. wstęga, wstążka ’тс’ (гл. стужка).