ма́т

‘брыдкая лаянка’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. ма́т
Р. ма́та
Д. ма́ту
В. ма́т
Т. ма́там
М. ма́це

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

мат², -а, М ма́це, м. (разм.).

Брыдкая лаянка.

|| прым. ма́церны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ма́т

‘становішча ў шахматнай гульні’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ма́т ма́ты
Р. ма́та ма́таў
Д. ма́ту ма́там
В. ма́т ма́ты
Т. ма́там ма́тамі
М. ма́це ма́тах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

мат¹, -а, М ма́це, мн. -ы, -аў, м.

Пройгрыш у шахматнай гульні.

Спёрты м.

|| прым. ма́тавы, -ая, -ае.

Матавая пазіцыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мат I м., шахм., перен. мат;

спёрты м. — спёртый мат

мат II м., прост. (неприличная брань) мат

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мат 1, ‑а, М маце, м.

1. Становішча ў шахматнай гульні, калі кароль, знаходзячыся пад ударам фігуры праціўніка, не можа абараніцца, што азначае пройгрыш партыі.

2. перан. Безнадзейнае становішча.

[Перс. māt — памёр.]

мат 2, ‑а, М маце, м.

Брыдкая лаянка. [Карніцкі:] — Бывай здароў і раз назаўсёды запомні: размаўляць са мною пры дапамозе мата не дазволю. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

матI шахм., перен. мат, род. ма́та м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

матIII м. (матовость) мат, род. ма́ту м.; ма́тавасць, -ці ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

матV (брань) мат, род. ма́та м., мацюкі́, -ко́ў ед. нет.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

матII (циновка) ма́та, -ты ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)