Verbum

Захалу́жжа ’закутак’ (Мат. Гом.). Параўн. рус. захолустье, дыял. валаг. захалу́зье, цвяр. захолужье. Конфікс za‑ + ‑ije з коранем xalǫg‑ (гл. халуга) дае za‑xalǫz‑ije. адкуль захалужжа. Фасмер, 2, 83; Шанскі, 2, З, 73; Львоў, ЭИРЯ, 1, 32.

◎ Кламбу́шка ’клубок нітак’ (Мат. Гом.). Рэфлексацыя насавога паказвае на польскі уплыў. Параўн. польск. kłąb ’клубок’. Мадэль з суфіксам ‑ушка можна аднесці да назваў розных прадметаў ітаводле іх уласцівасцей, формы. Параўн. цяплушка, рабушка, двайнушкі (Сцяцко, Афікс. наз., 126).

◎ Кра́лі ’бусы’ (Нас., Касп., Сл. паўн.-зах., Бяльк., Нік. Очерки, Мядзв., Мат. Маг., Юрч.). Ст.-бел. корали, карали ’каралі’ (з 1578 г.). Запазычанне з польск. korale ’тс’ (Булыка, Запазыч., 171). Форма кралі, магчыма, пад уплывам краля (гл.).

◎ Па́наўка ’палонка’ (Юрч., СЭС–1, 36), напеўна (Гарэц., Др.-Падб.), паніўка (Нар. сл., Мат. Гом.), панаўка, пану́ўка, пашыўка, паняўка (Бяльк.) ’тс’. Рус. смал. панавка, панавка, пановка, зах.-бран. панаўка, арл. пакоўка ’тс’. Метафарычны перанос ад панва (гл.).

◎ Пацелю́паць, пацялюпаць ’папаласкаць’ (добр., Мат. Гом.). Прыйшлі, відаць, з рус. (паўд., зах.) телепаться ’матляцца, звісаць’ ці з укр. потелепати ’патрэсці’, потелепатися Сцягнуцца, пайсці куды-небудзь’, якія Фасмер (4, 38–39) тлумачыць гукаперайманнем, звязваючы са шлёп, шлёпаць (гл.).

◎ Пацяга́нец ’кажух, пацягнуты сукном’ (карэліц., Сцяшк. Сл.), рэч., пацяганка ’тс’, гом. ’аблямоўка ў кажусе’ (браг., Нар. словатв.; Мат. Гом., Ян.). Утворана ад пацягнуць < цягнуць (гл.) пры дапамозе суфікса ‑анец (аб ім. гл. Сцяцко, Афікс. наз., 26–27).

Міжыпа́рніца, міжы́пер(с)ніца, мізі́перніца, мізыперэ́сьніца ’прэласць, нарыў паміж пальцамі рук’, ’хвароба ног у кароў’ (Жд. 1, Чач., ТС; светлаг., Мат. Гом.; іўеў., Сцяшк. Сл.; лях., даўг., Сл. ПЗБ). Да між ₁ і перст (< прасл. pьrstъ ’палец’).

Міну́ха ’пропуск пры сяўбе, касьбе’ (Мат. Гом., Ян.), міну́ха́, менюха́, мінюха́, мыню́ха ’памылка пры накіданні асновы і бёрда, калі прапушчана адна трысціначка’ (Уладз.; мазыр., петрык., Шатал.). Польск. ominucha ’тс’. Бел.-польск. ізал. (Фаліньска, 136). Да міну́ць (гл.).

Нае́дак ’пажытак для арганізма ад з’едзенай стравы, сытнасць’ (полац., Янк. 1; ТС), ’ежа (сытная)’ (рагач., жлоб., жытк., Мат. Гом.), нае́дкі ’яда’ (саліг., Нар. сл.), рус. нае́дка ’ежа, яда’. Параўн. нае́дзены, нае́дны ’сыты, пад’еты’ (ТС), да есці (гл.).

Кілі́м ’вялікі шарсцяны, бязворсавы дыван ручной работы’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Мат. Гом.), ’гунька’ (Гарэц.). Запазычанне з тур. kilim ’невялікі дыван’ (Локач, 94). Трэба думаць, праз украінскае пасрэдніцтва, якое адыграла тую ж ролю для польскага і літоўскага арэалаў.