Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

эшафо́т, ‑а, М ‑фоце, м.

Памост для пакарання смерцю; плаха. Смела, высока ўзняўшы галаву, узыходзіць Кастусь Каліноўскі на эшафот. В. Вольскі. / у перан. ужыв. А тут бясстрашна маладосць нясе ў пятлю свае гады, вясну і цвет надзей кладзе на шлісельбургскі эшафот. Вялюгін.

[Фр. échafaud.]

эшыні́т, ‑у, М ‑ніце, м.

Рэдкі мінерал чорнага колеру.

эякуля́цыя, ‑і, ж.

Вывяржэнне семені, сакрэту семянных пузыркоў і прастаты ў самцоў жывёл і ў мужчын.

[Лац. ejaculor — выкідваю.]

э-хе-хе́, выкл.

Ужываецца пры вырашэнні шкадавання, спачування, сумнення, суму і пад. — Э-хе-хе, — уздыхнуў дзядок.

ю, нескл., н.

Трыццаць першая літара беларускага алфавіта, якая абазначае: а) пасля зычных — галосны гук «у» і мяккасць папярэдняга зычнага, напрыклад: «людзі — льудзі», «сюжэт — сьужэт»; б) пасля галосных, «ў», раздзяляльнага мяккага знака, апострафа і ў пачатку слова — два гукі: «й» і «у», напрыклад: «спяшаюся — спяшайуся», «саўю — саўйу», «лью — льйу», «праб’ю — прабйу», «юнак — йунак».

юа́нь, ‑я, м.

Грашовая адзінка Кітайскай Народнай Рэспублікі, роўная 100 фыням.

юбе́я, ‑і, ж.

Дрэва сямейства пальмавых, што дае ядомыя плады, з соку якіх вырабляюць віно; слановая пальма.

юбіле́й, ‑ю, м.

Гадавіна дзейнасці каго‑н. або існавання чаго‑н., якая вылічваецца звычайна дзесяцігоддзямі, стагоддзямі і ўрачыста адзначаецца грамадскасцю. Юбілей вучонага. 900‑гадовы юбілей Мінска. □ Мой край юбілей адзначае І славіць здабыткі свае. Астрэйка. // Урачыстасці, прысвечаныя такой гадавіне.

[Ад лац. jubilaeus annus — юбілейны год.]

юбіле́йны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да юбілею. Юбілейная дата. Юбілейныя дні. // Які ўстанаўліваецца, праводзіцца ў гонар юбілею, з выпадку юбілею. Юбілейны медаль. Юбілейная сесія.

юбіля́р, ‑а, м.

Той, чый юбілей адзначаецца, святкуецца. Горад-юбіляр. Віншаванне юбіляра. □ Плылі юбіляру кветкі. Ракою лілося віно. І рукі яму націскалі. І гаварылі прамовы. Кірэенка.