Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

фо́рынт, ‑а, М ‑нце, м.

Грашовая адзінка Венгерскай Народнай Рэспублікі.

[Венг. forint.]

фо́сфар, ‑у, м.

Хімічны элемент, які адыгрывае важную ролю ў жыццядзейнасці жывёл і раслін, існуе ў трох разнавіднасцях. Белы фосфар. Чырвоны фосфар. Чорны фосфар. // Разнавіднасць гэтага элемента — воскападобнае самаўзгаральнае, вельмі ядавітае рэчыва, якое свеціцца ў цемнаце. / у перан. ужыв. Выскачыў з бярлогі сумны воўк, Ад голаду сухі, бы корч, І пырснуў фосфарам вачэй. Бядуля.

фосфарабактэры́н, ‑у, м.

Бактэрыяльнае ўгнаенне, якое ўтрымлівае споры бактэрый, здольных пераводзіць арганічныя фосфарныя злучэнні глебы ў даступныя для раслін формы.

фосфарнакі́слы, ‑ая, ‑ае.

Які мае ў сабе фосфарную кіслату; утвораны з фосфарнай кіслаты. Фосфарнакіслыя ўгнаенні. Фосфарнакіслыя солі.

фо́сфарны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да фосфару, уласцівы яму. Фосфарны пах. // Які мае ў сваім саставе фосфар. Фосфарныя солі. □ Звеннявая вырашыла правесці дадатковую падкормку пасеваў фосфарнымі і калійнымі ўгнаеннямі. «Звязда». // Зроблены з выкарыстаннем фосфару; пакрыты фосфарам. Фосфарныя запалкі. □ Мы з Тарлецкім маўчым. Можа і лепш, каб фосфарныя шарыкі падкінуць у вагон. Навуменка.

2. Які свеціцца падобна фосфару мігатлівым блакітным святлом. Фосфарнае святло месяца.

фо́сфарысты, ‑ая, ‑ае.

1. Які змяшчае ў сабе фосфар, злучаны з фосфарам. Фосфарыстая кіслага.

2. Тое, што і фосфарны (у 2 знач.).

фот, ‑а, М фоце, м.

У фізіцы — адзінка вымярэння шчыльнасці светлавога патоку або ступені асветленасці якой‑н. паверхні.

[Ад грэч. phos, phōtós — святло.]

фо́та, нескл., н.

Разм. Тое, што і фатаграфія (у 2 знач.). Паэт адчыняе шуфлядку ў стале і вымае некалькі фота ваеннага часу. С. Александровіч. Нават маленькае фота чарнавокай Надзі, такое блізкае, дарагое, таксама не ўзрадавала .. [Сяргея]. Сіўцоў.

фота...

Першая састаўная частка складаных слоў: 1) якая адпавядае па значэнню слову «фатаграфічны», напрыклад: фотагазета, фотакамера, фотаплёнка; 2) якая паказвае адносіны іх да святла, напрыклад: фотаметрыя.

[Ад грэч. phos, phōtós — святло.]

фотааб’екты́ў, ‑тыва, м.

Аб’ектыў фатаграфічнага апарата. Відаць, загадвалі яму [юнаку] спецыяльна глядзець у фотааб’ектыў, калі рабілі гэты здымак. Лынькоў.