няду́жыцца, ‑жыцца; безас. незак.
Нездаровіцца. Калі часамі Уладзіку нядужылася, дзед накрываў яго нанач сваёю бравэркаю. Колас.
няе́зджаны, ‑ая, ‑ае.
Такі, па якому зусім або даўно не ездзілі. Машыны ішлі напрасткі, выбіраючы абавязкова няезджаную паверхню. Мележ. Каленік ідзе даўно няезджанай дарогай. Галавач.
няёмка,
1. Прысл. да няёмкі.
2. безас. у знач. вык. Пра адчуванне нязручнасці, невыгоды, выкліканых чым‑н. [Сімону] было няёмка сядзець на крэсле, ножкі якога груз ні ў зямлю. Самуйлёнак.
3. безас. у знач. вык., каму. Пра пачуццё ніякаватасці, збянтэжанасці, сораму, якое перажывае хто‑н. Хлопцы моўчкі ішлі следам за дырэктарам. Ім было няёмка перад Мікалаем Пятровічам за Апанаса, за тое, што ён уцёк. Нядзведскі. Люба не прывыкла саромецца сваёй адзежы, а цяпер ёй стала няёмка. Чорны. // з інф. Аб усведамленні няёмкасці зрабіць што‑н. — Я не пайшла да дырэктара, бо менш ведаю яго!.. — успыхнула Дзіміна. — Пятру таксама няёмка ўмешвацца. Карпаў.
няёмкасць, ‑і, ж.
Уласцівасць няёмкага. Я яшчэ раз адчуў няёмкасць, што не меў з сабой ніякіх гасцінцаў. Ермаловіч. Мікалай зразумеў гэтае: «Эх вы» і яму зрабілася сорамна. Ён дагнаў [Насцю] і паспрабаваў згладзіць няёмкасць жартам. Шамякін.
няёмкі, ‑ая, ‑ае.
1. Такі, у якім нязручна быць; нязручны. Няёмкая поза.
2. Непрыемны; цяжкі. Валенда пакрыўдзіўся. Размова доўга не ладзілася. — Што рабіць надумаў? — перапыніў няёмкае маўчанне Тышкевіч. Асіпенка. З няёмкага становішча.. [Лёню] выручыў Мікалай Пятровіч, які загаварыў з хлопцамі. Ваданосаў.
3. Непрыстойны, недарэчны. Умешвацца ў гаворку Паходня палічыў няёмкім і, адвярнуўшыся ад купэ, стаў глядзець у акно. Хадкевіч. Урад трапіў у няёмкае становішча: яму даводзілася ўжываць рэпрэсіі да той самай думы, якую ён сам склікаў. Колас.
няжва́чныя, ‑ых.
Падатрад млекакормячых жывёл атрада парнакапытных, да якіх адносяцца бегемот і свіння.
нязбы́тнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць нязбытнага; нездзяйсняльнасць. Нязбытнасць мар.
нязбы́тны, ‑ая, ‑ае.
1. Такі, што не можа збыцца; нездзяйсняльны. Нязбытная мара. Нязбытныя планы.
2. Такі, якога нельга або цяжка пазбыцца. У шаравата-блеклых вачах.. [батрака] заставаўся той самы нязбытны сум і спалох, за якімі — па выгляду — ні смелай думкі, ні дужага смеху. Брыль.
нязва́ны, ‑ая, ‑ае.
Які з’явіўся куды‑н. без запрашэння. [Віталія:] — А я падышла — шум, гам. Во, думаю, трапіла няпрошаная, нязваная. Шамякін. Зброю к бою, партызаны! Лезе ў хату госць нязваны. Крапіва.
нязве́данасць, ‑і, ж.
Стан нязведанага. Ноч палохала трывогай, нязведанасцю, горкім сумам па страчаным, па загубленым. Лынькоў.