Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

ніво́дны, ніводнага, займ. адмоўны.

Ні адзін. Як толькі пачалася вясна, ніводнага не было дожджыку. Колас. Васіль маўчаў, не абзываўся ніводным словам. Лынькоў. Усё неба зацягнула хмарамі, не відаць ніводнай зоркі. Жычка.

нігілі́зм, ‑у, м.

1. Адмаўленне грамадскіх каштоўнасцей, норм, прынцыпаў маралі, законаў; скептыцызм.

2. Напрамак у асяроддзі рускай разначыннай інтэлігенцыі 60‑х гг. XIX ст., прыхільнікі якога адмоўна ставіліся да буржуазна-дваранскіх традыцый і прыгонніцтва.

[Ад лац. nihil — нішто.]

нігілі́ст, ‑а, М ‑сце, м.

1. Чалавек, які адмаўляе ўсе грамадскія каштоўнасці, нормы, прынцыпы маралі, законы; прыхільна; нігілізму (у 1 знач.).

2. Прадстаўнік разначыннай інтэлігенцыі 60‑х гг. XIX ст. у Расіі, які адмоўна ставіўся да буржуазна-дваранскіх традыцый і прыгонніцтва.

нігілі́стка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Жан. да нігіліст.

нігілісты́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да нігілізму, нігілістаў; уласцівы нігілізму. нігілістам. Камуністычная партыя .. заўсёды выступала і супраць нігілістычных адносін да нацыянальнай культуры. Адамовіч.

нігілі́сцкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да нігіліста; уласцівы нігілісту.

нігразі́н, ‑у, м.

Штучная арганічная фарба чорна-сіняга колеру, якая прымяняецца для фарбавання скуры і для вырабу лакаў.

[Ад лац. niger — чорны.]

нігро́л, ‑у, м.

Сорт змазачнага масла для аўтамабільных, трактарных і іншых рухавікоў, прадукт перапрацоўкі нафты.

[Ад лац. niger — чорны.]

нідзе́, прысл.

Няма ні ў якім месцы. — Што ж гэта вас не відаць нідзе? — прамовіла .. [Ядвіся]. Колас. Дзень ідзе, другі ідзе, Не відаць гары нідзе. Крапіва. Раніца была сухая. Нідзе ні расінкі: ні на траве, ні на лісці. Чарнышэвіч.

нідэрла́ндзец,

гл. нідэрландцы.