Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

малда́ўскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да Малдавіі, малдаван. Малдаўскі народ. Малдаўская мова. Малдаўскі каньяк.

мале́бен, ‑бна, м.

1. Кароткае набажэнства за чыё‑н. здароўе, поспехі, а таксама па нябожчыках. Малебны ксяндзы па касцёлах Спраўляюць за ўдовіны злоты. Купала.

2. перан. Разм. Дакучлівае навучанне, настаўленні.

мале́кула, ‑ы, ж.

Найменшая частачка рэчыва, якая захоўвае яго асноўныя хімічныя ўласцівасці.

[Фр. molécule ад лац. moles — маса.]

малекуля́рны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да малекулы. Малекулярны рух. // Які мае адносіны да вывучэння малекул. Малекулярная тэорыя.

мале́льня, ‑і, ж.

Памяшканне або пакой, у якім моляцца (пераважна ў сектантаў і нехрысціян.)

мале́нечкі, ‑ая, ‑ае.

Вельмі маленькі. Нават маленечкі Паўлюк Рылка, самы меншы ў школе, горда нёс рыдлёўку, згінаючыся ад яе цяжару. Колас.

мале́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. маліцца; малітва (у 1 знач.).

2. Дзеянне паводле знач. дзеясл. маліць; просьба, мальба.

мале́нства, ‑а, н.

Дзіцячы ўзрост; дзяцінства. Шкада было расставацца з роднай школай, дзе ўсе хлопцы былі свае, знаёмыя з маленства. Чарнышэвіч. Маленства кут, бацькоўская старонка Былі відаць з любой далечыні... Бялевіч.

мале́нькі, ‑ая, ‑ае.

1. Нязначны па велічыні, памерах; невялічкі. Шыбамі аконнымі здалёк зіхацеў маленькі гарадок. А. Вольскі. На маленькім дворыку пахла вільгаццю. Асіпенка. // Невялічкі ростам. Суровасць ніяк не пасуе да гэтай маленькай і рухавай, як жывое срэбра, жанчыны. Лынькоў. // Кароткі, немнагаслоўны. У маленькай запісцы, якую разведчык падаў камандзіру, коратка гаварылася аб тым, што гэтай ноччу хлопцы, нарэшце, дабіліся выніку: ахова знята, мост спалены. Брыль. [Гарлахвацкі:] Напішыце маленькую заяўку, а я палажу рэвалюцыю, каб вам прыбавілі зарплаты. Крапіва.

2. Малалетні. Уцеха ёсць адна ў Марыны — Яе маленькі пестунок. Колас. [Багуцкі:] — Мы не маленькія з вамі, у жмуркі мы гуляць, відаць, не збіраемся. Лынькоў. // у знач. наз. мале́нькі, ‑ага, м.; мале́нькая, ‑ай, ж. Дзіця. Ніна Аляксееўна прыйшла [на вяселле] са сваім маленькім. Шамякін.

3. Невялікі па сіле праяўлення, нязначны. Маленькі марозік. □ Кожнай доменнай печы Маленькая ўспышка Для цябе асвятляе Паўзмрочны забой. Аўрамчык. / у знач. наз. ма́ленькае, ‑ага, н. [Дырэктар:] — Мне хацелася б цяпер хоць бы самага маленькага: прайсці па заводзе, і каб кожны рабочы з радасцю сустрэў цябе. Скрыган. // Які не мае істотнага значэння. Справа толькі тут была ў маленькай розніцы: раней грамадскае слова Мікалая выражалася сапраўды ў слове — у адным, у двух. .. А тут — прамову трэба было гаварыць. Якімовіч. // Які мае малую ступень чаго‑н. істотнага, важнага. Так хацелася Коху.. напасці хоць на маленькі след таемнага і няўлоўнага дзядзі Косці. Лынькоў.

4. Які займае невысокае службовае або грамадскае становішча. [Зося:] — Я маленькі чалавек, Антон Кузьміч. Прыёмшчыца арцелі. Шамякін.

малескі́н, ‑у, м.

Вельмі шчыльная баваўняная тканіна (звычайна цёмнага колеру), з якой шыюць рабочае і спартыўнае адзенне; «чортава скура».

[Англ. moleskin ад mole — крот і skin — скура.]