Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

наваро́чаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад наварочаць (у 3 знач.).

наваро́чаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.

1. Павярнуць з боку на бок вялікую колькасць чаго‑н.

2. Абярнуць, перакуліць вялікую колькасць чаго‑н.

3. Разм. Наваліць, накідаць, нагрувасціць у вялікай колькасці. Там, дзе стаяла калісьці вартавая зямлянка, снарадамі наварочала цэлы пагорачак. Дубоўка.

наваро́чвацца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да навярнуцца.

2. Зал. да наварочваць (гл. навярнуць у 1, 2 і 4 знач.).

наваро́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да навярнуць (у 1, 2, 4 і 5 знач.).

наварсава́ны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад наварсаваць.

наварсава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак., што.

Зрабіць варсістым.

нава́рысты, ‑ая, ‑ае.

З густым наварам. Пасля наварыстай капусты і гарачых дранікаў з алеем Юрка забраўся на палаткі. Курто.

навары́цца, ‑варыцца; зак.

Падоўжыцца шляхам наваркі, наварвання (пра металічныя рэчы).

навары́ць, ‑вару, ‑варыш, ‑варыць; зак.

1. чаго. Варачы, нагатаваць у патрэбнай колькасці; згатаваць. Дзе бушавала смерць з пажарам, Разложым ціхі аганёк, Абутак высушым, наварым Салдацкай кашы кацялок. Глебка.

2. чаго. Наплавіць у нейкай колькасці. Наварыць сталі.

3. што. Павялічыць (які‑н. металічны прадмет), прыварыўшы кавалак металу. У кузню заходзіла шмат сялян з навакольных вёсак — хто каня падкаваць, хто парог наварыць. Машара.

навасе́лец, ‑льца, м.

Тое, што і навасёл. У бабулі ў руках клуначак з хлебам і соллю. Гэта першае, што будзе ўнесена ў новую кватэру. Такі стары звычай навасельцаў. Юрэвіч. Пазней.. [янотападобны сабака] стаў навасельцам на Украіне, адкуль пачаў перасяляцца на паляўнічыя ўгоддзі Беларусі. «Звязда».