Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

мажлі́васць, ‑і, ж.

Разм. Тое, што і магчымасць. Яшчэ будучы хлапчуком, .. [Азаркевіч] пасвіў авечкі ў сваёй вёсцы.., каб зарабіць кавалак хлеба і мець мажлівасць зімою вучыцца. Гурскі.

мажлі́вы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Тое, што і магчымы.

мажне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.

Разм. Рабіцца, станавіцца мажным. Марыля з кожным годам яшчэ больш мажнела. Чорны.

мажны́, ‑ая, ‑ое.

Рослы, поўны, моцнага целаскладу. Побач з мажным, шыракаплечым Міхалам Арына здавалася мініяцюрнай, стройнай і маладой. Карпаў. Упусціўшы мужчын, мажная, раздабрэлая буфетчыца зашчапіла за імі дзверы, адышлася за стойку. Навуменка. За сталом сядзелі трое ў ваенным, і ўсе трое былі мажныя, самавітыя, сур’ёзныя. Новікаў.

мажо́р, ‑у, м.

1. Музычны лад, акорд якога складаецца з вялікай і малой тэрцыі і мае радасную, бадзёрую гукавую афарбоўку; проціл. мінор. / у знач. нязм. прым. Сімфонія сі-бемоль мажор.

2. перан. Разм. Вясёлы, радасны настрой. Захапленне .. [вясною] нараджала ў пісьменніка лад іскрыста-сонечнага мажору, лірычнага хвалявання, нястрыманай нічым радасці. Лойка.

[Фр. majeur.]

мажо́рны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да мажору (у 1 знач.).

2. перан. Разм. Бадзёры, вясёлы. Мажорны настрой.

маз 1, ‑у, м.

У більярднай і азартных картачных гульнях — прыбаўка да стаўкі іграка іншым іграком, што дае апошняму права на долю ў выйгрышы.

[Фр. masse.]

маз 2, ‑а, м.

Більярдны кій з асобым прыстасаваннем на канцы ў выглядзе бруска, што надае яму ўстойлівасць і аблягчае гульню.

[іт. mazza — палка.]

маза́іка, ‑і, ДМ ‑заіцы, ж.

1. Узор або малюнак з рознакаляровых кавалачкаў шкла, дрэва, мармуру і пад., шчыльна падагнаных адзін да аднаго. Высокія брамы [палаца] багата ўпрыгожаны мазаікай. В. Вольскі. // зб. Кавалачкі мармуру, дрэва, шкла і пад., якімі выкладваюць такія ўзоры. // перан. Пра сумесь разнародных элементаў. Уважлівыя адносіны да кожнага факта дазволілі даследчыку стварыць надзвычай багатую мазаіку культурнага і літаратурнага жыцця. «Полымя».

2. Майстэрства рабіць такія рысункі, узоры. Майстар мазаікі.

3. Вірусная хвароба раслін, якая характарызуецца з’яўленнем стракатых плям на лістах, пладах.

[Фр. mosáïque.]

маза́ікавы, ‑ая, ‑ае.

Зроблены з мазаікі, з мазаікай. Мазаікавая падлога.

мазаі́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Тое, што і мазаічнік.