Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

разнара́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.

1. Размеркаванне каго- або чаго‑н. у планавым парадку; распараджэнне аб такім размеркаванні. Дачуўся, што ў райком камсамола прыйшла разнарадка пасылкі на вучобу ў Горацкі рабфак. Грамовіч. [Нямковіч] склала разнарадку, якому калгасу і колькі належыць атрымаць жамерын на цукровым заводзе. «Вожык».

2. Пісьмовае распараджэнне аб парадку выканання якіх‑н. работ або размеркаванні рабочых па рабочых месцах.

разнаро́днасць, ‑і, ж.

Уласцівасць разнароднага; неаднолькавасць. Ленінская думка пра складанасць і разнароднасць сусветнага рэвалюцыйнага працэсу знайшла пацвярджэнне ў сучасную эпоху. «Полымя».

разнаро́дны, ‑ая, ‑ае.

З неаднолькавымі, рознымі прыкметамі, уласцівасцямі. Тавар быў разнародны: камплекты абмундзіравання, бялізна, сукно,.. скуры, медыкаменты. Самуйлёнак. Сабраны натоўп байцоў быў разнародны па складу і выгляду. Машара. Кухонная соль утвараецца пры хімічным узаемадзеянні двух абсалютна разнародных рэчываў — металу натрыю і газу хлору. «Маладосць».

разнасі́цца, ‑носіцца; зак.

Стаць прастарнейшым пасля носкі. Боты на другі тыдзень трохі разнасіліся, і я ўжо ступаў упэўнена. Сабаленка.

разнасі́ць, ‑нашу, ‑носіш, ‑носіць; зак., што.

Носячы, зрабіць прастарнейшым. Чаравікі чорныя, з сівымі брызентавымі халяўкамі, цеснаватыя. «Разносіш, як пойдзеш у школу. На большыя грошай не было», — сказала тады маці. Пташнікаў.

разнаспо́равы, ‑ая, ‑ае.

Спец. Такі, характэрнай прыкметай якога з’яўляецца наяўнасць спораў двух родаў — буйных і дробных. Разнаспоравыя папаратнікі.

разнаста́іць, ‑стаю, ‑стаіш, ‑стаіць; незак., што.

Кніжн. Рабіць разнастайным. Разнастаіць мову можна пры дапамозе сінонімаў і не трэба старацца звесці іх. Лужанін.

разнаста́йнасць, ‑і, ж.

Наяўнасць мноства непадобных элементаў у чым‑н.; адсутнасць аднастайнасці. Панна Марына, без спрэчкі, мела перавагу над Ядвісяю ў харастве, але разам з гэтым уступала Ядвісі ў разнастайнасці праяўленняў жыцця. Колас. Прыгожыя карціны роднага беларускага пейзажу мільгалі адна за адной, песцячы погляд мяккасцю і разнастайнасцю фарбаў. Васілевіч. Метад сацыялістычнага рэалізму мае на ўвазе шматграннасць мастацтва, разнастайнасць стыляў, творчых манер і кірункаў. Конан.

разнаста́йны, ‑ая, ‑ае.

Неаднолькавы з другім (другімі) па якіх‑н. прыкметах. Вільготная зямля і начная цішыня даносілі разнастайныя гукі неўгамоннага жыцця. Колас. Разнастайныя па форме, па велічыні сняжынкі ляцелі, кружыліся перад машынай, віхрыліся збоку. Шамякін. // Які складаецца з неаднолькавых, непадобных асоб, прадметаў, элементаў і пад. Разнастайны жывёльны свет. □ Жыве разнастайны ў мястэчку народ: Рамеснікі, цеслі, сяляне. Глебка. Павестка дня вялікая і разнастайная. Крапіва. Вельмі багатыя і разнастайныя па тэматыцы, па вобразах, лірычных пачуццях перш за ўсё песні любоўныя. Саламевіч.

разнасто́пны, ‑ая, ‑ае.

Які характарызуецца неаднолькавай колькасцю стоп у розных радках. Разнастопная страфа.