назва́ць, ‑заву, ‑завеш, ‑заве; ‑завём, ‑завяце, зак., каго-што.
1. Даць імя, назву і пад. каму‑, чаму‑н. Прыбыткоўскія назвалі сваю дачку Ганнай. Чорны. Ленін прапанаваў назваць бальшавіцкую партыю Камуністычнай. «Весці». // Даць азначэнне (якім‑н. словам), ахарактарызаваць; аднесці да ліку каго‑, чаго‑н. Паселішча гэта нельга было назваць вёскай. □ Няхай казкай цябе назавуць, Маладая мая паэма. Глебка.
2. Сказаць імя, прозвішча, назву каго‑, чаго‑н., адрэкамендаваць. Незнаёмы хлопец назваў сябе і сказаў, чаго ён сюды прыехаў. Колас. — Эдвард Лявэр, — назваў сябе палонны, паціскаючы на развітанне яшчэ раз хлопцаву руку. Чорны. Добры дзень, — сказаў.. [Карніцкі] пасля пэўнай паўзы Шынкевічу такім тонам, у якім выразна чулася патрабаванне назваць сябе. Паслядовіч. // Паведаміць аб кім‑н. Назваць саўдзельнікаў. □ [Бацька] назваў.. забойцаў, прасіў адпомсціць, падаць у суд. Шамякін. // Ведаць назву. Навокал быў свет жывых істот і рэчаў, якія я ўмеў назваць. Брыль.
3. Сказаць, аб’явіць. Назваць лічбу. Назваць дзень. □ [Люба:] — А куды ты паедзеш? — Валя назвала горад. Чорны. — Колькі трэба заплаціць? — ціха спытаў Ярохін. Пілот назваў суму. Шамякін.
4. Вылучыць куды‑н. Выбралі праўленне. Першай у склад яго назвалі Машу. Шамякін.
5. Разм. Тое, што і наззываць. Назваць гасцей поўную хату.
назвіва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
1. Скручваючы пасмы, ніці, звіць нейкую колькасць чаго‑н. Назвіваць вяровак.
2. Намотваючы, звіць у клубок, маток вялікую колькасць чаго‑н. Назвіваць нітак у клубкі.
3. Матаючы, зняць з чаго‑н. у вялікай колькасці; разматаць. Назвіваць пражы.
4. Зляпіць, збудаваць нейкую колькасць чаго‑н. Назвіваць гнёздаў.
назво́зіць, ‑звожу, ‑звозіш, ‑звозіць; зак., чаго.
Звезці, даставіць за пекалькі прыёмаў вялікую колькасць чаго‑н. Назвозіць камення. □ Увесь ніжні паверх [млына] быў застаўлены мяшкамі: жыта, ячмень, пшаніца. Назвозілі з усяго сельсавета. Кудравец.
назганя́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., каго.
Сагнаць у адно месца вялікую колькасць каго‑н. Тым часам людзей пазганялі паўнюткую хату. Чорны.
назго́ртваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
Згарнуць нейкую (часцей вялікую) колькасць чаго‑н. Назгортваць лісця ў кучу.
назграба́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
Згрэбці нейкую (часцей вялікую) колькасць чаго‑н. Назграбаць снегу. □ Сена было зверху сухое.. Мы назграбалі сушэйшага, натапталі поўную лодку, прывезлі, амаль што набілі ім нашы палаткі. Гаўрылкін.
наздава́ць, ‑здай, ‑здаеш, ‑здае; ‑здаём, ‑здаяце; зак., чаго.
Разм. Здаць у якой‑н. колькасці. Наздаваць рэчаў ва ўтыльсыравіну.
наздаро́ўкацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
У выразе: з кожным не наздароўкаешся — кожнаму не дагодзіш, з кожным добрым не будзеш.
наздзе́кавацца, ‑куюся, ‑куешся, ‑куецца; зак., з каго-чаго і над кім-чым.
Вельмі абразіць, прынізіць, зняважыць каго‑н. Ніна ведала ўжо, што абмануў яе Лявон, наздзекаваўся над ёю. Галавач. // Фізічна ўздзейнічаць на каго‑н.; пабіць, збіць. [Дзед:] — Паздзекаваліся легіянеры над.. хлопцамі, білі, ажно ніводнай кветачкі цэлай у іх не засталося. Бядуля.
наздзіра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
Садраць, зняць вялікую колькасць чаго‑н. Наздзіраць кары.