Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

гідро́ліз, ‑у, м.

Расшчапленне складанага рэчыва пад дзеяннем вады.

[Ад грэч. hýdōr — вада і lýsis — разлажэнне, распад.]

гідро́лізны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да гідролізу, прызначаны для яго. Гідролізны завод. Гідролізная апрацоўка кармоў. // Прыгатаваны шляхам гідролізу. Гідролізны спірт.

гідро́метр, ‑а, м.

Прыбор для вызначэнне ўзроўню вады ў водным басейне, а таксама скорасці цячэння вады.

гідры́д, ‑у, М ‑дзе, м.

Спец. Хімічнае злучэнне вадароду з іншымі элементамі.

[Ад грэч. hýdōr — вада і eidos — від.]

гіе́на, ‑ы, ж.

Жывёліна сямейства драпежных млекакормячых, якая водзіцца ў гарачых краінах і корміцца пераважна мярцвячынай. Плямістая гіена. □ Дзесьці забрахала гіена, і здалёку пачуўся рык ільва. Маўр.

[Грэч. hyaina.]

гіз, ‑а і ‑у, м.

Разм.

1. ‑у. Дзеянне паводле знач. дзеясл. гізаваць. Уставіць цялё вока сваё слівянае, сіняватае, прыгледзіцца да сонца, бок падагрэе і пайшло скакаць ды падскакваць. А за ім навыперадкі ўсе. Без гізу гіз. Лынькоў.

2. ‑а. Вялікая муха, самка якой жывіцца кроўю жывёлы, а самец — сокам раслін. Гіз напаў на кароў.

гізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; незак.

Разм. Імкліва бегаць, ратуючыся ад укусу гіза. Каровы гізуюць.

гік, ‑у, м.

Разм. Тое, што і гіканне. Выстраіліся [людзі] ў шэраг і.. з гікам вылецелі з-за скалы. Маўр.

гі́канне, ‑я. н.

Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. гікаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. [Партызаны] чулі, як ззаду стралялі, як доўга над полем разносілася гіканне коннікаў. М. Ткачоў.

гі́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Абзывацца прарэзлівымі, адрывістымі гукамі. Казакі гікалі, свісталі, спявалі. Бядуля.