Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

надкры́ллі, ‑яў; адз. надкрылле, ‑я; н.

Цвёрдыя пярэднія крылы жукоў і перапончатакрылых насякомых.

надку́с, ‑у, м.

Надкушанае месца.

надку́сванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. надкусваць — надкусіць.

надку́свацца, ‑аецца; незак.

Зал. да надкусваць.

надку́сваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да надкусіць.

надкусі́ць, ‑кушу, ‑кусіш, ‑кусіць; зак., што.

Пракусіць крыху або адкусіць частку чаго‑н. Надкусіць яблык.

надку́шаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад надкусіць.

надлабко́вы, ‑ая, ‑ае.

Які знаходзіцца над лабком. Надлабковая косць.

надлама́ны і надло́маны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад надламаць.

2. у знач. прым. Змучаны, пазбаўлены фізічных і душэўных сіл; з надломам (у 2, 3 знач.). Надламаная душа. □ [Васіль Ціханавіч] нейкім надламаным і ціхім голасам сказаў: — Што ты, Дзяніс... Сіўцоў. Убачыўшы сына, [маці] павольна павярнулася да яго, надломаным голасам спытала: — Што? Як там? Ткачоў.

надлама́цца, ‑ламлюся, ‑ломішся, ‑ломіцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Атрымаць трэшчыну, не пераламацца зусім. Тоўсты сук надламаўся і цяпер, гайдаючыся, боўтаўся ў вадзе. Караткевіч.

2. перан. Страціць фізічныя або душэўныя сілы, аслабець. Здароўе надламалася. Душа надламалася.

3. перан. Стаць іншым, змяніцца. Алег убачыў, што ў яго ўзаемаадносінах з бацькам недзе нешта надламалася. Ермаловіч.