зару́чаны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. зару́чаны зару́чаная зару́чанае зару́чаныя
Р. зару́чанага зару́чанай
зару́чанае		 зару́чанага зару́чаных
Д. зару́чанаму зару́чанай зару́чанаму зару́чаным
В. зару́чаны (неадуш.)
зару́чанага (адуш.)		 зару́чаную зару́чанае зару́чаныя (неадуш.)
зару́чаных (адуш.)
Т. зару́чаным зару́чанай
зару́чанаю		 зару́чаным зару́чанымі
М. зару́чаным зару́чанай зару́чаным зару́чаных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зару́чаны

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. зару́чаны зару́чаная зару́чанае зару́чаныя
Р. зару́чанага зару́чанай
зару́чанае		 зару́чанага зару́чаных
Д. зару́чанаму зару́чанай зару́чанаму зару́чаным
В. зару́чаны (неадуш.)
зару́чанага (адуш.)		 зару́чаную зару́чанае зару́чаныя (неадуш.)
зару́чаных (адуш.)
Т. зару́чаным зару́чанай
зару́чанаю		 зару́чаным зару́чанымі
М. зару́чаным зару́чанай зару́чаным зару́чаных

Кароткая форма: зару́чана.

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зару́чаны обручённый; помо́лвленный; сговорённый

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зару́чаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад заручыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

помо́лвленный зару́чаны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

обручённый зару́чаны;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

заручо́ны, см. зару́чаны

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Зару́ка ’гарантыя’. Рус. прастамоўн. зару́ка ’падтрымка’, укр. зару́ка ’гарантыя, падтрымка’, польск. zaręka, в.-луж. zaruka, чэш., славац. záruka ’тс’, славен. zarǭka, zaroka ’заручаны’, серб.-харв. за̑руке ’заручаны’. Параўн. ст.-рус. заручити ’заверыць асабістым подпісам’ (XVII ст.), ст.-бел. заручити ’заручыць’ (Скарына). Бязафіксны прасл. назоўнік ад zarǫčiti (< rǫčiti < zǫk‑i‑ti, гл. рука) ’тое, за што (у чым) даюць руку’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

журы́цца, журу́ся, жу́рышся, жу́рыцца; незак.

Знаходзіцца ў стане журбы; сумаваць, маркоціцца. Над рэчкай журацца каліны, Іх радасць ветрам аднясло. Пушча. З прыгожай доляй я заручаны; Ты, маці, не журыся. Пысін. // па кім-чым. Нудзіцца, сумаваць. І маці родная мая Ўсё журыцца па мне. Кірэенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Сужэ́нства ’праўная сувязь мужа і жонкі, шлюб’, сужо́нства ’тс’, сужо́н, сужане́ц ’муж’, сужані́ца ’жонка’, сужане́цкія пяро́звы ’паслявясельныя візіты маладых’ (дрыс., Ласт.), сюды ж сужэ́нька (sužéńka) ’заручаны дзяцюк’ (Варл.), ’суджаная’ (Касп.). Параўн. серб.-харв. су̏жањство ’няволя, палон, увязненне’, су̏жањ ’вязень, палоннік, раб’, харв. sùžnjica ’раб, рабыня; палонны’, славен. súženjstvo ’рабства, няволя’, sùženj ’раб, нявольнік’, sužnja ’рабыня, нявольніца’, ц.-слав. сѫжьнь ’палоннік’, сѫжьница ’палонніца’. Зыходная форма прасл. *sǫžьnь, першапачаткова ’той, хто звязаны’, што ад *sǫ‑ (гл. су-) або *sъ‑ і *ǫz‑ьnь, гл. вязень, вуза, вузкі (Скок, 3, 367; Глухак, 596; Сной₂, 712). На семантыку слова паўплывала збліжэнне з судзіць (гл. суджаны) і жаніць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)