прамы́ркнуць

‘ціха прарыкаць; працадзіць праз зубы што-небудзь і без прамога дапаўнення’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. прамы́ркну прамы́ркнем
2-я ас. прамы́ркнеш прамы́ркнеце
3-я ас. прамы́ркне прамы́ркнуць
Прошлы час
м. прамы́ркнуў прамы́ркнулі
ж. прамы́ркнула
н. прамы́ркнула
Загадны лад
2-я ас. прамы́ркні прамы́ркніце
Дзеепрыслоўе
прош. час прамы́ркнуўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ша́ўкаць

‘шамкаць; ціха і неразборліва гаварыць што-небудзь і без прамога дапаўнення’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. ша́ўкаю ша́ўкаем
2-я ас. ша́ўкаеш ша́ўкаеце
3-я ас. ша́ўкае ша́ўкаюць
Прошлы час
м. ша́ўкаў ша́ўкалі
ж. ша́ўкала
н. ша́ўкала
Загадны лад
2-я ас. ша́ўкай ша́ўкайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час ша́ўкаючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

це́канне, -я, н. (спец.).

Вымаўленне «ц» на месцы этымалагічна мяккага «т» (ціха, плаціць) і на месцы этымалагічна цвёрдага «т» у пазіцыі перад галоснымі пярэдняга рада (хата — хаціна).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мурлы́каць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. Тое, што і муркаць.

2. перан., што і без дап. Ціха мяккім голасам напяваць (разм.).

М. песню.

|| наз. мурлы́канне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пракра́сціся¹, -ра́дуся, -ра́дзешся, -ра́дзецца; -ра́ўся, -ра́лася; зак.

Прабрацца куды-н. крадучыся, ціха.

П. ў пакой.

Занепакоенасць пракралася ў душу (перан.).

|| незак. пракрада́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і пракра́двацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сми́рно нареч.

1. воен. смі́рна! зважа́й!;

2. (спокойно) ці́ха, спако́йна;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

журча́ць і журчэ́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -чы́ць; незак.

1. Пра ваду: пераліваючыся, ствараць аднастайныя булькатлівыя гукі.

Пад гарой журчаў ручаёк.

2. перан. Аднастайна, ціха гучаць (пра гутарку).

|| наз. журча́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хлі́паць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

1. Ціха плакаць, усхліпваць.

Дзесьці жаласна хліпала дзіця.

2. перан. Слаба, мігатліва гарэць.

У цемені хліпаў агеньчык свечкі.

|| аднакр. хлі́пнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. хлі́панне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паці́ху, прысл.

1. Нягучна, ціха; злёгку, асцярожна, стараючыся не рабіць шуму.

Гутарыць п.

П. шумеў бор.

П. прайсці ў суседні пакой.

2. Павольна, не спяшаючыся; мала-памалу.

Хадзіць п.

Мы самі п. ўсё тут зробім.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

грук, -у, м. (разм.).

1. Тое, што і грукат.

2. выкл., у знач. вык. Ужыв. ў знач. дзеясловаў грукаць і грукнуць.

Калёсы грук ды грук па бруку.

◊

Ні стуку ні груку (разм.) — ціха, без шуму.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)