Verbum

Вярча́нка ’коўдра, вытканая з рыззя’ (навагр., Нар. сл.) — аддзеяслоўны назоўнік, утвораны пры дапамозе суф. ‑ан‑к‑а. Да вярцець (гл.).

Тра́нды ’лахманы’ (Сл. ПЗБ), тра́ндзішчы ’тс’, тра́ндзіна ’лахман’ (Юрч. СНЛ), сюды ж трандо́ўка, транто́ўка ’коўдра, посцілка, вытканая з рыззя’ (мерае., Ск. нар. мовы). Гл. транты, гл.

Тра́пачнік ’палавік, сатканы з рыззя’ (мерак., Ск. нар. мовы), ’коўдра, дыван, вытканыя з анучаў’ (рэч., ЛА, 4), тра́пашнік, тра́пашніца, тряпы́шніца ’тс’ (ЛА, 4), трыпча́нка ’тс’ (барыс., ЛА, 4). Семантычная кандэнсацыя словазлучэнняў з азначэннем тра́пачны (тра́пашны, тра́пачаны і пад.) з назоўнікамі дыван, коўдра; сюды ж тра́пашнік ’анучнік’ (талач., Шатал.; Мат. Маг.; рагач., Сл. ПЗБ; рас., ЛА, 5), тря́пашнік ’тс’ (Мат. Гом.), тря́пышнік ’тс’ (Юрч.), тра́пышнік ’тс’ (Яўс.), тря́пушнік ’тс’ (Бяльк.), трапе́шнік ’тс’ (талач., Шатал.), тра́пнік ’тс’ (лун., Шатал.) з адпаведнага словазлучэння. Да трапка, гл.

По́сцілка, пасці́лка, по́сцялка, постэ́лка ’саматканая коўдра’ (ТСБМ, Бір., Сл. ПЗБ, Бяльк., Сл. Брэс.; гом., нараўл., Мат. Гом.), про́сцілка ’тс’ (Уладз., ГЧ), по́стілка ’гунька’ (кам., Сл. ПЗБ). Да пасцілаць, слаць (гл.). У першасным значэнні ’тое, што распасцёртае, пасланае’.

Панёва ’спадніца з некалькіх нясшытых удаўжыню полак’ (Нас.), ’суконная саматканая спадніца’ (Бяльк.), ’спадніца з саматканай тканіны ў клетку’ (ДАБМ, 934), ’суцэльная сукня без рукавоў’ (Інстр. I), ’жаночы цёплы пінжак’ (Сцяшк. Сл.). Рус. поня́ва ’пакрывала, накідка; павязка на галаву, хустка’, зах. і паўдн. поня́ва, понёва ’саматканая спадніца’, укр. поня́ва ’від спадніцы’, ст.-рус. понѧва, понева ’кавалак тканіны; пакрывала; завеса; ніжняя спадніца’, ст.-слав. понꙗва, серб.-харв. по́њава ’падсцілка, грубая коўдра’, славен. ponjȃva ’палатно, прасціна, коўдра’. Слова праславянскага паходжання; яно было распаўсюджана ў Паноніі, на што ўказвае яго наяўнасць у вянгерскай і румынскай мовах (Скок, 2, 8). Як мяркуюць даследчыкі (Остэн–Сакэн, SF, 33, 238; Фасмер, 3, 326), звязана з апона, пяць ₂ (гл.).

Прасціра́дла ’прасціна’, ’коўдра’ (ТСБМ, Нас., Шат., Касп.; слуц., Шн. 2; В. В., Сцяшк.), прасціра́дло, прасція́дла ’пакрывала’ (Сл. ПЗБ). З польск. prześcieradło, prześciradło ’тс’ (Кюнэ, Poln., 90), якія ўзводзяць да *prostrati, *prosterti ’разаслаць, праслаць’, што дае падставы для рэканструкцыі прасл. дыял. *prostiradlo, параўн. чэш. prostěradlo, в.-луж. přesćeradło, н.-луж. pśesćeradło (Банькоўскі, 2, 913).

Мульт, му́льта, му́льтан, мульта́н, мульты́н ’баваўняная тонкая варсістая тканіна’ (ТСБМ, Гарэц., Мядзв., Яруш., Касп., Бяльк., Мат. Гом., Шатал., Сл. ПЗБ, Мат. Маг.; томск., КЭС), мультаноўка ’хустка ў кветкі’ (слонім., Сцяшк. Сл.), ’кофта з мультану’ (Жд. 1), мульта́нка ’баваўняная коўдра’ (Нас.), мультоўка, мультаноўка ’фабрычная тканіна’ (маг., Бел. нар. адзенне). З польск. multan ’вельмі тонкая шарсцяная тканіна’, якое з франц. molleton ’тс’ < mollet ’мяккі, пяшчотны’.

Канве́рт ’пакет з паперы для перасылкі пісьма па пошце’, ’коўдра ў форме пакета’ (ТСБМ, Бяльк., Сцяшк.), канаве́рт ’тс’ (Сцяшк.; бяроз. КЭС); кунве́рт (Бяльк.), маст. канвэ́рт, пруж. коновэ́рт ’тс’ (Сл. паўн.-зах.). З рус. конве́рт, якое ў Пятроўскую эпоху з франц. couvert ’закрыты, схаваны’ < couvrir ’пакрываць’ < с.-лац. copertum < coopertus ’накрыты’. Застаецца няясным узнікненне насавога ‑н‑. Магчыма пасрэдніцтва ням. Kuvert. Гл. Фасмер, 2, 308; Шанскі, 2 (К), 250.