кво́лы, -ая, -ае.
1. Фізічна слабы, хваравіты.
Кволае дзіця.
Кволае здароўе.
2. Далікатны, маладзенькі, які слаба развіваецца (пра расліны, грыбы і пад.).
Кволыя парасткі.
Кволыя сыраежкі.
3. Невялікі па сіле, інтэнсіўнасці, напружанасці.
К. голас.
К. плач.
4. Недастаткова моцны; нетрывалы.
Кволае крэсла.
5. перан. Нязначны, малы.
Кволыя спадзяванні.
|| наз. кво́ласць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Прыпла́ч ’галашэнне па нябожчыку’ (віл., Жыв. сл.). Рус. прыпла́чка ’абрадавы вясельны плач’. Утварэнне ад *прыплакваць < плакаць з суф. ‑jь; аб суфіксацыі гл. Карскі 2-3, 23. Параўн. таксама рус. дыял. припла́кивать ’выконваць абрадавыя песні-галашэнні (на вяселлях, пахаваннях), галасіць’, укр. припла́кувати ’плакаць над кім-, чым-небудзь, аплакваць’, припла́кування ’плач, галашэнне’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Віскатня́ ’віск парасят’; ’дзіцячы плач’ (Нас.). Утворана ад шматкратнага дзеяслова віскаць (гл.) і суф. ‑атн‑я.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вой м.
1. выццё, род. выцця́ ср.; скавыта́нне, -ння ср.;
2. разг. (плач) плач, род. пла́чу м.; (вопль) ля́мант, -ту м.; галашэ́нне, -ння ср.;
3. (протест) крык, род. кры́ку м.;
тако́й вой по́дняли такі́ крык паднялі́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ляле́шчыць ’радасны плач дзіцяці, ціўканне ластаўкі’ (полац., Нар. лекс.). Балтызм. Параўн. лат. lalināt ’лепятаць па-дзіцячаму’. Гл. таксама лалоўнікі, лалы́н.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Піску́ха ’(скаромны) абрад, вячэра перад Вадохрышчам’ (лельч., гом., Мат. Гом.). Да пі́скаць, піск (гл.). Матывацыя наймення няясная. Магчыма, калька літ. raudìnė ’малітва за памерлых з плачам і галашэннем’, raudà, raudãvimas ’плач, плач з галашэннем’, якое Лаўчутэ (Балто-слав. этнояз. отношения, 30) лічыць крыніцай бел. радуніца (радаўніца) ’дзень памінання памерлых, дзяды’; калькаваная назва ўтворана, каб пазбегнуць асацыяцый з ра́ды, ра́давацца ’весяліцца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэ́вох ’страшны роў, рыканне, шум; крык, плач’ (ТС). Экспрэсіўнае ўтварэнне ад роў 2 (гл.). На форму магла яшчэ паўплываць лексема рэйвах (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прычыта́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. прычытаць.
2. Словы, якія прыгаворваюцца ў час плачу. Чую прычытанне, Чую плач я нечы. Колас. [Маці] адразу спыніла прычытанні і стала ціха плакаць. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рёв м.
1. (животных) роў, род. ро́ву м., рык, род. ры́ку м., рыка́нне, -ння ср.;
2. разг. (плач) роў, род. ро́ву м., плач, род. пла́чу м., ля́мант, -ту м.;
3. перен. (бури, вьюги) роў, род. ро́ву м., выццё, -цця́ ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
аза́ртны, ‑ая, ‑ае.
Заўзяты, гарачы, поўны захаплення, палымяны. Азартная гульня. Азартны агеньчык (у вачах). □ З іншых [купэ] даносілася абы-што — то азартныя выкрыкі карцёжнікаў.., то невыразная гамонка, то смяшок, то дзіцячы плач. Місько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)