зазна́ць сов. (што і чаго) (пережить, перенести) изве́дать (что), претерпе́ть (что), испыта́ть (что), позна́ть (что), узна́ть (что); хлебну́ть, хвати́ть (чего);

з. го́лад і хо́лад — изве́дать (претерпе́ть, позна́ть, узна́ть) го́лод и хо́лод, хлебну́ть (хвати́ть) го́лода и хо́лода;

з. го́ра — изве́дать го́ре, хлебну́ть (хвати́ть) го́ря;

з. шча́сце — изве́дать (испыта́ть, позна́ть) сча́стье

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ашчапе́рыць1 (БРС, Янк. I), ошчоперыць ’абхапіць рукой, каб сышліся пальцы’ (КСТ), абшчаперыць ’моцна абхапіць за шыю абедзвюма рукамі’ (Ян.). Да (š)čeper‑, параўн. шчыпер ’расткі цыбулі’ і пад.

Ашчапе́рыць2 (экспр.) ’стукнуць’ («нечым напаследак па карку ашчаперыла», А. Дзятлаў, ЛіМ, 1971 г.). Відаць, ад перыць ’біць’ пад уплывам ашчаперыць1 ці непасрэдна ад яго, параўн. рус. хватить ’стукнуць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

рэ́знуць сов., однокр.

1. резну́ть; (ударить ножом — ещё) полосну́ть;

2. разг. (сильно ударить) хвати́ть, огре́ть;

3. (сделать что-л. быстро, энергично) приуда́рить

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

хвать межд., в знач. сказ., разг.

1. (схватил) хоп; (уварил) стук, лясь;

2. (хватился) хоп; (оглянулся) зірк; (начал искать) пача́ў шука́ць; см. хвати́тьI, хвати́ться.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перабра́ць сов.

1. в разн. знач. перебра́ть;

п. бу́льбу — перебра́ть карто́фель;

п. усі́х знаёмых у размо́ве — перебра́ть всех знако́мых в разгово́ре;

п. стру́ны — перебра́ть стру́ны;

п. гра́нкутип. перебра́ть гра́нку;

п. тава́раў звыш но́рмы — перебра́ть това́ров сверх но́рмы;

2. перен. (проявить неумеренность в чём-л.) перебра́ть, перехвати́ть;

п. ме́рухвати́ть ли́шнего; хвати́ть че́рез край

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сту́кнуць сов.

1. (произвести стук ударом) сту́кнуть, уда́рить, хло́пнуть, хвати́ть;

с. кулако́м па стале́ — сту́кнуть (уда́рить, хвати́ть) кулако́м по столу́;

2. (нанести удар) сту́кнуть, уда́рить;

с. па ка́рку — сту́кнуть (уда́рить) по ше́е;

3. (заставить удариться) столкну́ть;

с. ілба́мі — столкну́ть лба́ми;

4. разг. (выпить) хло́пнуть, сту́кнуть;

5. разг. (исполниться — о летах) сту́кнуть;

мне ~нула два́ццаць гадо́ў — мне сту́кнуло два́дцать лет;

~нула ў галаву́ — сту́кнуло в го́лову

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

хва́тит нареч., разг. хо́піць; (достаточно, довольно) до́сыць, даво́лі, бу́дзе, го́дзе;

хва́тит с вас и э́того хо́піць (бу́дзе) з вас і гэ́тага;

хва́тит дура́читься го́дзе дуры́цца;

с меня́ хва́тит з мяне́ хо́піць (даво́лі);

хва́тит! хо́піць! (даво́лі!, до́сыць!, го́дзе!); см. хвати́тьII.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ахво́та (БРС, Бяльк., Гарэц., Мал., Касп., Сержп., КЭС, лаг., Яруш.), ахвочы ’шчыры, хто робіць з ахвотай’ (БРС, Касп., Гарэц., Бяльк., КЭС, лаг., Яруш.), ахвоціцца ’мець ахвоту’ (КЭС, лаг.), охвоча ’без прымусу’ (КЭС, лаг.), ахвотна (БРС, Касп., Гарэц., Бяльк., КЭС, лаг.), охвотно ’весела, прыемна’ (КСТ), ахвотнік ’дабраволец’ (БРС, КЭС, лаг.), ст.-бел. ѡхвотно (XV ст.), ѡ̈хвочий, ѡ̈хвочь (XVI ст., Карскі, 1, 339), укр. охвота ’жаданне, задавальненне’, охвітно ’прыемна, з задавальненнем’, рус. охвота ’жаданне’, ’паляванне’ (выключна паўночна-заходняе), ст.-рус. охвота, охвочии, охвотьнъ ’вясёлы, жвавы’. Нельга разглядаць асобна ад ахота, з якім ахвота мае паралельнае ўжыванне на большай частцы беларускага моўнага арэалу; паводле Брукнера, KZ, 45, 25, назоўнік ад *ochvy: параўн. палаб. våxvě ’здаровы, вясёлы’ (з oxvъ‑jь), в.-луж. wochwy ’тс’, палаб. våxötněoxvotьnъjь), «na tüjǫ våxötǫ» «за тваё здароўе» (тост) < *oxvotǫ гл. Шыдлоўска–Цэглёва, SOc, 27 (1968), 266; гл. таксама Махэк₂, 411, які ўслед за Брукнерам збліжае з ст.-чэш. ochviti sě ’разгуляцца, распаліцца, аддацца чаму-небудзь’, тады ахота < ахвота з выпадзеннем в, параўн. Бернекер, 398, адносна фанетычных умоў гэтай з’явы гл. Ільінскі, AfslPh, 29, 168 і наст.; Атрэмбскі (Życie wyrazów, 320) тлумачыць выпадзенне w у польск. ochwota і развіццё значэння ад ’жвавасць, вясёласць’ да ’жаданне’ ўплывам chocieć насуперак Брукнеру, які адмаўляе такую сувязь; інакш Якабсон, Word, 2, 615: рус. охвота < охота ў выніку характэрнай дыялектнай з’явы пераходу охо > охво, паралельнай да ого (оɣо) > ово; згодна Карскаму 1, 339, ахвота з ахота ў выніку народнаэтымалагічнага збліжэння з хватаць. Паводле Шутца, WSl, 8, 346, рус. охвота і охота ўзыходзяць да кораня *xu̯‑o‑t (адлюстроўвае нармальную ступень чаргавання асноў, што ўзнікла на базе ступені з рэдукцыяй, першапачаткова *xō̆ut‑: *xūt‑: *xut‑ > чэш. huť ’радасць’, прасл. xytiti, серб.-харв. htjěti < *xъteti), які супрацьпастаўляецца кораню *xu̯‑ō‑t з падаўжэннем галоснага, параўн. прасл. xvatъ, рус. хвати́ть ’схапіць’, гл. таксама Куркіна, Этимология, 1971, 77. Параўн. расхваціцца ’зрабіць з ахвотай’ (Юрч. Фраз. 2).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ува́рваць несов.

1. в разн. знач. ува́ривать;

2. тех. вва́ривать;

1, 2 см. увары́ць

уварва́ць сов.

1. прям., перен. (выдернуть) урва́ть;

у. жме́ню се́на — урва́ть клок се́на;

ён імкне́цца пабо́льш у. — он стреми́тся побо́льше урва́ть;

у. во́льную хвілі́ну — урва́ть свобо́дную мину́ту;

2. (укусить) хвати́ть;

саба́ка ўварва́ў за нагу́ — соба́ка хвати́ла за́ ногу;

3. разг. отня́ть;

ко́лькі ты мне здаро́ўя ўварва́ў! — ско́лько ты у меня́ здоро́вья о́тнял!;

у. кусо́к — урва́ть (отхвати́ть) кусо́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ме́ра ж., в разн. знач. ме́ра; (для отмеривания — ещё) ме́рка;

м. даўжыні́ — ме́ра длины́;

м. вагі́ — ме́ра ве́са;

прыня́ць ме́ры — приня́ть ме́ры;

ме́ры спагна́ння — ме́ры взыска́ния;

ме́ры сацыя́льнай засцяро́гі — ме́ры социа́льной защи́ты;

кубі́чныя ме́ры — куби́ческие ме́ры;

пачуццё ме́ры — чу́вство ме́ры;

без ме́ры — без ме́ры;

праз ме́ру — сверх (свы́ше) ме́ры; че́рез ме́ру;

у адно́й ме́ры — без измене́ния;

кра́йнія ме́ры — кра́йние ме́ры;

у зна́чнай ме́ры — в значи́тельной ме́ре (сте́пени);

па ме́ры магчы́масці — по ме́ре возмо́жности;

ве́даць ме́ру — знать ме́ру;

не ве́даць ме́ры — не знать ме́ры;

канца́е́ры няма́ — конца́-кра́ю (конца́-кра́я) нет;

перабра́ць ме́рухвати́ть че́рез край; хвати́ть ли́шнее;

м. за ме́ру — ме́ра за ме́ру;

ме́раць той жа ме́рай — ме́рить той же ме́рой;

па ме́ры сіл — по ме́ре сил;

па ме́ры таго́ — по ме́ре того́;

у ме́ру — в ме́ру;

у по́ўнай ме́ры — в по́лной ме́ре;

м. і ве́ра — как в апте́ке;

па кра́йняй ме́ры — по кра́йней ме́ре;

па ме́ншай ме́ры — по ме́ньшей ме́ре;

ні ў яко́й ме́ры — ни в како́й ме́ре;

у пэ́ўнай ме́ры — в не́которой сте́пени

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)