скра́бнуць

‘скрабнуць каго-небудзь, што-небудзь і без прамога дапаўнення (па чым-небудзь, за што-небудзь)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. скра́бну скра́бнем
2-я ас. скра́бнеш скра́бнеце
3-я ас. скра́бне скра́бнуць
Прошлы час
м. скра́бнуў скра́бнулі
ж. скра́бнула
н. скра́бнула
Загадны лад
2-я ас. скра́бні скра́бніце
Дзеепрыслоўе
прош. час скра́бнуўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ссуро́чыць

‘прынесці няшчасце, пашкодзіць каму-небудзь, чаму-небудзь (ссурочыць каго-небудзь, што-небудзь і без прамога дапаўнення)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. ссуро́чу ссуро́чым
2-я ас. ссуро́чыш ссуро́чыце
3-я ас. ссуро́чыць ссуро́чаць
Прошлы час
м. ссуро́чыў ссуро́чылі
ж. ссуро́чыла
н. ссуро́чыла
Загадны лад
2-я ас. ссуро́ч ссуро́чце
Дзеепрыслоўе
прош. час ссуро́чыўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

тархану́ць

‘тархануць каго-небудзь, што-небудзь і без прамога дапаўнення (каму-небудзь у што-небудзь)’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. тархану́ тарханё́м
2-я ас. тархане́ш тарханяце́
3-я ас. тархане́ тархану́ць
Прошлы час
м. тархану́ў тархану́лі
ж. тархану́ла
н. тархану́ла
Загадны лад
2-я ас. тархані́ тархані́це
Дзеепрыслоўе
прош. час тархану́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

тузну́ць

‘аднакратны дзеяслоў да тузаць - торгаць, цягаць рыўкамі, рэзкімі рухамі (тузнуць каго-небудзь, што-небудзь)’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. тузну́ тузнё́м
2-я ас. тузне́ш тузняце́
3-я ас. тузне́ тузну́ць
Прошлы час
м. тузну́ў тузну́лі
ж. тузну́ла
н. тузну́ла
Загадны лад
2-я ас. тузні́ тузні́це
Дзеепрыслоўе
прош. час тузну́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

шугі́снуць

‘кінуць чым-небудзь на каго-небудзь (шугіснуць палкай на вераб'ёў); калыўнуць чым-небудзь (шугіснуць люлькай)’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. шугі́сну шугі́снем
2-я ас. шугі́снеш шугі́снеце
3-я ас. шугі́сне шугі́снуць
Прошлы час
м. шугі́снуў шугі́снулі
ж. шугі́снула
н. шугі́снула
Загадны лад
2-я ас. шугі́сні шугі́сніце
Дзеепрыслоўе
прош. час шугі́снуўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

удушы́ць, -ушу́, -у́шыш, -у́шыць; -у́шаны; зак.

1. каго (што). Павесіць (разм.).

2. каго (што). Забіць, сціснуўшы горла, задушыць (разм.).

3. перан., каго-што. Задушыць, знішчыць.

Свабоды не ў.

|| наз. удушэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Вопса ’рашуча, раз’юшана, энергічна кінуцца куды-небудзь, на каго-небудзь’ (Янк. I), во́псаддзю ’тс’ (Янк. III), во́псасам ’неадчэпна, смалою лезці’ (Сцяц., зэльв.). Гл. вобцас.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Кватарава́ць ’часова жыць у каго-н., наймаючы кватэру, памяшканне’ (ТСБМ, КЭС, лаг., Янк. I), ’размяшчацца, быць на пастоі (пра войска)’ (ТСБМ). Гл. кватэра 1.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Кны́пус ’той, каго прырода абдзяліла ростам’ (Нар. лекс.). Магчыма, запазычанне з ням. Knirps ’карапуз, малыш’. Калі гэта так, слова падвяргалася лацінізацыі ў бурсацкай мове.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Напярэ́спяхі ’навыперадкі’ (зэльв., Жыв. сл.), на‑піраспехі ’наперагонкі, хто каго перагоніць у чым-небудзь’ (Нік., Оч.). Ад незафіксаванага *пярэспех ад спех ’спешка’, гл. спяшацца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)