Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

неча́стый няча́сты, рэ́дкі.

неча́янно нареч.

1. (неожиданно) нечака́на, неспадзява́на; (внезапно) рапто́ўна, знячэ́ўку, зняна́цку;

2. (ненарочно) незнаро́к; (неумышленно) ненаўмы́сна; (случайно) выпадко́ва;

неча́янность

1. нечака́насць, -ці ж., неспадзява́насць, -ці ж.; рапто́ўнасць, -ці ж.;

2. ненаўмы́снасць, -ці ж.; выпадко́васць, -ці ж.; см. неча́янный;

неча́янный

1. (неожиданный) нечака́ны, неспадзява́ны; (внезапный) рапто́ўны;

неча́янный гость нечака́ны (неспадзява́ны) го́сць;

неча́янная ра́дость нечака́ная (неспадзява́ная) ра́дасць;

2. (неумышленный) ненаўмы́сны; (случайный) выпадко́вы;

неча́янный вы́стрел ненаўмы́сны (выпадко́вы) стрэ́л.

не́чегоI мест. няма́ чаго́; не́чага; (дат. няма́ чаму́, не́чаму, твор. няма́ чым, не́чым, пред. няма́ аб чым, не аб чым); (прошедшее время) не было́ чаго́ (не было́ чаму́ і гэ́так дале́й); (будущее время) не бу́дзе чаго́ (не бу́дзе чаму́ і гэ́так дале́й);

не́чем похва́статься няма́ чым (не́чым) пахвалі́цца;

не́чему удивля́ться няма́ з чаго́ дзіві́цца;

не́ о чем жале́ть няма́ аб чым (няма́ чаго́) шкадава́ць;

не́чего чита́ть няма́ чаго́е́чага) чыта́ць.

не́чегоII (незачем) нареч., разг. няма́ чаго́; не́чага; (не надо) не трэ́ба;

не́чего об э́том говори́ть няма́ чаго́е́чага, не трэ́ба) пра гэ́та гавары́ць;

э́тим не́чего шути́ть гэ́тым не трэ́ба (не́чага) жартава́ць;

да тут и ду́мать не́чего ды тут і ду́маць няма́ чаго́е́чага);

не́чего спеши́ть няма́ чаго́е́чага, не трэ́ба) спяша́цца;

от не́чего де́лать ад няма́ чаго́ рабі́ць;

не́чего сказа́ть! што і каза́ць!, няма́ што і каза́ць!;

де́лать не́чего нічо́га не зро́біш.

нечелове́чески нареч. нялю́дска; (чрезвычайно) надзвыча́йна;

нечелове́ческий нечалаве́чы, нялю́дскі; (чрезвычайный) надзвыча́йны;

нечелове́ческие уси́лия нечалаве́чыя (нялю́дскія, надзвыча́йныя) намага́нні;

нечелове́чность нечалаве́чнасць, -ці ж.;

нечелове́чный нечалаве́чны.