Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

толера́нтность уст. талера́нтнасць, -ці ж.;

толера́нтный талера́нтны.

толи́ка разг. крыха́, -хі́ ж.;

ма́лая (не́которая) толи́ка разг. невялі́кая крыха́.

толкI сущ.

1. (смысл) толк, род. то́лку м., сэнс, род. сэ́нсу м.;

ма́ло то́лку ма́ла то́лку (сэ́нсу);

что то́лку? які́ толк (сэнс)?;

с толком з то́лкам (з сэ́нсам, з ро́здумам);

бе́з толку без то́лку (без сэ́нсу, без ла́ду);

2. (прок, польза) разг. кары́сць, -ці ж., толк, род. то́лку м.;

что из него́ то́лку? яка́я з яго́ кары́сць?;

из э́того бу́дет толк з гэ́тага бу́дзе толк;

3. ед. нет (разговоры) гаво́рка, -кі ж.; (слухи) чу́ткі, -так, ед. чу́тка, -кі ж.; (молва) по́галаскі, -сак, ед. по́галаска, -кі ж.; (сплетни) плёткі, -так, ед. плётка, -кі ж.;

положи́ть коне́ц то́лкам спыні́ць ро́зныя гаво́ркі (плёткі);

4. (мнение, суждение) уст. ду́мка, -кі ж., меркава́нне, -ння ср.;

взять в толк на цям узя́ць; ске́міць (сця́міць); дабра́ць ро́зуму, зразуме́ць;

понима́ть (знать) толк зна́цца (на чым-небудзь); (разбираться) разбіра́цца (у чым-небудзь);

не доби́ться то́лку не дабі́цца то́лку;

сбить (сби́ться) с то́лку збіць (збі́цца) з то́лку (з панталы́ку).

толкII межд., разг. штурх, штурхе́ль;

толк ного́й штурх (штурхе́ль) наго́й.

толка́ние (действие)

1. шту́рханне, -ння ср.; пха́нне, -ння ср.;

2. спорт. шту́рханне, -ння ср.;

толка́ние ядра́ шту́рханне ядра́;

3. перен. заахво́чванне, -ння ср., навядзе́нне, -ння ср., падбіва́нне, -ння ср.;

толка́тель

1. техн. штурха́ч, -ча́ м.;

2. спорт. штурха́льнік, -ка м.;

толка́тельница спорт. штурха́льніца, -цы ж.;

толка́ть несов.

1. шту́рхаць; пхаць, пхнуць;

толка́ть кого́-л. ло́ктем шту́рхаць каго́е́будзь ло́кцем;

толка́ть пе́ред собо́й та́чку пхаць (пхнуць) пе́рад сабо́й та́чку;

2. спорт. шту́рхаць;

толка́ть ядро́ шту́рхаць ядро́;

3. перен. (побуждать к чему-л.) заахво́чваць (да чаго-небудзь), наво́дзіць (на што-небудзь), падбіва́ць (на што-небудзь);

толка́ть на мысль наво́дзіць на ду́мку;

толка́ть на преступле́ние падбіва́ць на злачы́нства;

толка́ть в про́пасть шту́рхаць у про́рву (бе́здань);

толка́ться

1. шту́рхацца; пха́цца;

не толка́йтесь! не шту́рхайцеся (не пха́йцеся)!;

2. (стучаться, пытаться войти, обращаться) разг. сту́каць;

толка́ться в дверь сту́каць у дзве́ры;

3. (слоняться без дела) разг. апіра́цца, таўчы́ся;

4. перен. (пытаться найти доступ куда-л.) разг. со́вацца, патыка́цца, спрабава́ць прале́зці;

5. (отталкиваться, упираясь чем-л.) разг. папіха́цца, пха́цца, адпіха́цца, адпі́хвацца;

6. страд. шту́рхацца; пха́цца; заахво́чвацца, наво́дзіцца, падбіва́цца; см. толка́ть;