р, нескл., н.
1. Васемнаццатая літара беларускага алфавіта, якая мае назву «эр». Друкаванае р. Вялікае Р.
2. Санорны, пярэднеязычны, зацвярдзелы, дрыжачы зычны гук.
раб, ‑а, м.
1. У рабаўладальніцкім грамадстве — прадстаўнік прыгнечанага класа, чалавек, які быў пазбаўлены правоў і сродкаў вытворчасці і з’яўляўся поўнай уласнасцю гаспадара-рабаўладальніка. Хрысціянства нарадзілася на тэрыторыі велізарнай Рымскай імперыі, пераважная большасць насельніцтва якой складалася з рабоў — людзей, пазбаўленых элементарных чалавечых правоў. «Звязда». // Прыгонны селянін. // Пра паднявольная, бяспраўнага чалавека, які знаходзіцца ў поўнай эканамічнай, палітычнай і пад. залежнасці ад каго‑н. [Галя:] Калісьці я марыла стаць урачом, каб лячыць людзей, але ў гэтыя гады навучылася забіваць тых, хто хацеў зрабіць нас рабамі. Пятніцкі.
2. перан. Той, хто пакорна, угодліва выконвае волю другога; духоўна залежны, бязвольны чалавек. Фельчар Зяблік, адданы раб паноў Зырачанскіх, стаяў здалёку, баючыся блізка падысці да раз’ятраных мужыкоў. Бядуля. І для іх [дзяцей] далёка не ўсё роўна, Хто іх бацька: раб або змагар. Гілевіч.
3. перан.; чаго. Той, хто поўнасцю падначаліў чаму‑н. сваю волю, свае ўчынкі. Раб прывычкі. Раб пачуццяў. Раб уласнасці. Раб моды.
раб...
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «рабочы», напрыклад: рабкор, рабселькор.
рабаванне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. рабаваць.
рабаваны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад рабаваць.
2. у знач. прым. Набыты рабаваннем; граблены. Рабаванае дабро.
рабаваты, ‑ая, ‑ае.
Трохі рабы; з невялікім рабаціннем. Позірк Паходні затрымаўся на рабаватым твары маладога трактарыста. Хадкевіч.
рабаваць, ‑бую, ‑буеш, ‑буе; незак., каго-што і без дап.
1. Сілай, разбоем забіраць у каго‑н. што‑н.; грабіць. У навакольныя вёскі наязджалі карнікі: лавілі лепшых савецкіх людзей і рабавалі набытак. Брыль. У лясах бадзяліся банды, рабавалі людзей, палілі хаты актывістаў. С. Александровіч. [Белапалякі] гойсаюць на конях, рабуюць, катуюць. Нікановіч.
2. Разараць падаткамі, паборамі.
рабак, ‑а, м.
Разм. Гліст. [Бабулька:] — Ды замоўкніце вы са сваімі літаннямі. Яны тут зусім не патрэбны. У яго рабакі. Дайце яму бярозавага дзёгцю. Ад сэрца і адыдзе. Дубоўка.
рабалепнасць, ‑і, ж.
Рабскае нізкапаклонства; рабалепства. Рабалепнасць прыніжае людзей.