◎ Ніце́ць ’рабіцца тонкім і кволым (пра расліны)’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ), ’вырастаць тонкай і доўгай (пра націну агародных культур’ (полац., Нар. лекс.), ’расці у парасткі’ (Сцяшк. Сл.). Ад ніць (гл. нітка).
◎ Ні́цікі ’ніты, частка кроснаў, з дапамогай якіх утвараецца зеў у аснове’ (валож., Жыв. сл.). Памянш. да ніт© (гл.), ніты.
◎ Ні́ціць ’рабіць кабылкі ў нітах’ (браг., Нар. сл.), ’вязаць петлі ніта, рабіць ніт’ (Уладз.), ніціць ніт ’нацягваць ніткі ў ніце’ (ТС), ніціць ’сукаць ніткі’ (мсцісл., Жыв. сл.), ніціцца («ніт ніціцца») ’блытацца, перацірацца’ (ТС), укр. нитити ’нацягваць ніткі ў ніце’, рус. мітить ’рабіць петли для ніта’, серб.-харв. п©Ші ’распраўляць ніці ў ткацкім станку’. Паводле Запруднага (АКД, 15), праславянскі дэнамінатыў на ‑Пі ад *nitь (гл. нітка).
◎ Ніцкі́ ’нелюдзімы’ (слуц., Сл. ПЗБ). Ад ніцы ’змрочны, пануры’, утворана, магчыма, пад уплывам нялюцкі (нялюдскі).
Ні́цма ’ніц, тварам уніз’ (Кліх, Сцяшк. Сл., Сл. ПЗБ, ТС), ’стрымгалоў’ (Шат.). Да ніц 1 (гл.), прыслоўе ўтворана пры дапамозе суфікса ‑ма, па паходжанню — назоўнікавы канчатак тв. скл. падв. л. (Карскі 2-3, 67). Шуба (Прыслоўе, 58) бачыць у ім кантамінацыю формы ніцам (гл.) з канчаткам тв. скл. і дзеясловаў на ‑ма (тыпу ле́жма).
◎ Ніцно́та ’звышмодная ў адзенні і ў сваіх паводзінах жанчына’ (міёр., З нар. сл.). З адмоўя ні (‑не) і цнота ’сціпласць, неразбэшчанасць’ (гл.); відаць, мясцовае ўтварэнне на базе польск., niecnota ’нікчэмнік, гультай, нахабнік’.
Ні́цы ’нізкі, паніклы (звычайна пра дрэва)’ (Сл. ПЗБ, Касп.), ’апушчаны ўніз’ (Сцяшк. Сл.), ’скрытны, пануры’ (Касп., Бяльк.), ’скрытны; хітры, няшчыры’ (Нас.), ’змрочны, пануры’ (ТС), ’подлы, ганебны’ (Ян.), ’пахмурны, непагодлівы’ (Сл. ПЗБ, ТС), укр. ни́ций ’подлы, нізкі, пошлы’, рус. ни́цый ’нізкі, паніклы; подлы’. Параўн. ц.-слав. ниць, прыслоўе ’ніц, ніцма’ і прыметнік ’пахілены ўперад’, усё да *nicь (гл. ніц 1). Спробы вывесці значэнне ’пахмурны, хмурны’ са значэння літ. nykýs ’хмурны’ (Арашонкава і інш., Весці АН БССР, 1972, 1, 80) непераканальныя, бо указанае значэнне натуральна выводзіцца са значэння ’навіслы, змрочны’, фармальна ж беларускае слова не можа быць запазычаннем з літоўскай.
Ніць ’прадзіва’ (Яруш.). Гл. ні́тка.
◎ Ніцю́к ’німала’ (Нас.). Да цюк (выклічнік), гл. цюкаць ’стукаць’.
◎ Ніця́нікі ’лапці, зробленыя з нітак’ (дзятл., Сл. ПЗБ), нацянькі ’тс’ (навагр., Жыв. сл.). Ад ніцяны ’зроблены з нітак’, гл. ніць.