2. Момант абвастрэння, узмацнення якой‑н. хваробы, хваравітая з’явы. Прыступ апендыцыту. Сардэчны прыступ. □ Пачнуцца прыступы радыкуліту, і ўжо зусім няможна будзе паехаць у камандзіроўку.Асіпенка.Праз тыдні тры ў Андрэя пачаліся прыступы малярыі.Дуброўскі.// Рэзкае, вострае праяўленне якога‑н. душэўнага стану, пачуцця. Прыступ гневу. Прыступ рэўнасці. □ Ніколі, ні ў гестапа, ні ў лагеры, ні перад аперацыяй, у .. [Зосі Савіч] не было такіх прыступаў страху, якія здараюцца часамі цяпер.Шамякін.— Мартыне! Родны!.. — усклікнуў Коўбец, і голас яго асекся, перахоплены прыступам рыдання.М. Ткачоў.
3. Атака, штурм. Ісці на прыступ. □ Толькі ўбачыўшы купкі сваіх таварышаў, якія .. рашучым прыступам бралі «варожую крэпасць» — высокі сумёт, хлапчук з крыкам ура пабег да іх.Лынькоў.
•••
Ані прыступудакаго — немагчыма падысці, звярнуцца да каго‑н. [Аленка] добра памятае, як хацела дагнаць.. [Сцёпку], а ён толькі воўкам зірне на яе — і ані прыступу.Колас.
Няма прыступудакагогл. няма.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пры́ступм
1.вайск Sturm m -(e)s, Stürme;
ісці́ на пры́ступ Sturm láufen*;
узя́ць пры́ступам im Sturm néhmen*;
2.мед (хваробы) Ánfall m -(e)s, -fälle; Áusbruch m -(e)s, -brüche (моцны);
пры́ступ ка́шлю Hústenanfall m;
пры́ступамі in Ánfällen, ánfallweise
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Пры́ступ1 ’доступ (да чаго-небудзь)’ (Яруш., Гарэц., Байк. і Некр., Др.-Падб.), ’атака, штурм’ (ТСБМ), ’запал, заўзятасць’ (Сл. ПЗБ), ’магчымасць набліжэння да каго-небудзь, звычайна з адмаўленнем’ (ашм., Стан.), ані прыступу ’немагчыма падысці, звярнуцца да каго-небудзь’ (ТСБМ). Нулявы дэрыват ад прыступі́ць (гл.). Аналагічна ў іншых славянскіх мовах: рус.при́ступ, укр.при́ступ, чэш.přístup і г. д.
Пры́ступ2 ’момант абвастрэння, узмацнення хваробы, хваравітай з’явы; рэзкае, вострае праяўленне душэўнага стану, пачуцця’ (ТСБМ; віл., Сл. ПЗБ). Этымалагічна тое ж, што і папярэдняе. Але спецыялізацыя значэння ’прыступ хваробы’ адбылася ў рус., укр.при́ступ і польск.przystęp ’прыступ гневу, ярасці і да т. п.’
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыступі́ць, -уплю́, -у́піш, -у́піць; зак., што.
1. Прыціснуць, прытрымаць, наступіўшы на што-н.
П. ботам акурак.
2.да каго-чаго. Падысці, падступіць.
Праціўнік прыступіў да крэпасці.
3.да чаго. Пачаць, узяцца за што-н.
П. да будаўніцтва.
П. да сваіх абавязкаў.
|| незак.прыступа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз.пры́ступ, -у, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
крыз, -у, м. (спец.).
Востры прыступ хваробы, які настаў раптоўна.
Гіпертанічны к.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мігрэ́нь, -і, ж.
Прыступ болю ў адной палавіне галавы.
|| прым.мігрэ́невы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
параксі́зм, -у, м. (кніжн.).
Моцны прыступ хваробы (пачуцця), які адбываецца перыядычна.
П. кашлю.
П. адчаю.
|| прым.параксізма́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)